Bạn đã bao giờ nhìn thấy cơ thể của một bé gái bị xé toạc và văng tứ tung chưa? Tôi thì có rồi đấy. Kinh khủng không tả nổi. Kinh khủng đến mức tôi gặp khó khăn trong việc nhìn vào người khác suốt một thời gian dài. Nó khiến tôi phải nghĩ lại xem cơ thể con người là thế nào, và thay đổi một số nhận thức trước đó của tôi.
Tôi chứng kiến chuyện đó đúng 10 năm trước.
Dĩ nhiên khi đó tôi vẫn chưa trở thành một nhà văn, nhưng với một người chỉ vừa mới 20 tuổi, thì phải nói là tôi muốn trở thành một nhà văn hơn bây giờ rất nhiều. Nhưng mà thật sự thì, ngày đó tôi chẳng là ai cả. Nói một cách thẳng thắn, không vòng vo, thì tôi là một nhà văn giàu tham vọng. Một chàng trai trẻ viết ra những cuốn tiểu thuyết (hoặc thứ gì đó tiệm cận tiểu thuyết) và nộp cho bất kỳ cuộc thi nào mà tôi tìm được, với mong muốn rằng mình sẽ giật được một cái giải nào đó.
Vì vậy, trong nội tâm, tôi ngày đó chẳng khác bây giờ là bao. Vẫn hành xử như trẻ con, tính cánh thì không đổi lấy một tẹo. Nhưng đó chỉ là lời nói của tôi mà thôi, tôi có thể tung hô bản thân trong quá khứ và đay nghiến tôi hiện tại để mọi thứ được hợp lý thì bạn cũng chẳng thể biết được. Nói một cách khách quan, ngày đó tôi như một nhân vật hoạt hình, nhưng giờ tôi đã chuyển biến thành một kẻ suốt ngày chỉ hoài nghi. Tôi cũng không biết nữa. Có những thứ đã thay đổi, bị ép phải thay đổi, và tình cờ thay đổi. Chuyện gì cũng có thể xảy ra… Thật ra, tôi chắc chắn đó là những gì đã xảy ra. Không có gì thay đổi mới là lạ.
Bây giờ nhìn lại, tôi từ 10 năm trước quả thực là một con người khác biệt. Vì vậy, nếu tôi phải nói về bản thân mình, có lẽ sẽ lịch sự hơn nếu nói như thể tôi đang kể lại câu chuyện của một người khác. Hay ít nhất, tôi biết mình sẽ không muốn bản thân từ 10 năm sau sẽ kể chuyện về tôi của hiện tại như thể chúng tôi là một và duy nhất. Hắn là ai mà nghĩ mình có thể kể chuyện về tôi như vậy? Tôi không biết hắn ta, và tôi không muốn hắn ăn nói như thể hắn biết tôi là ai.
Dù sao thì, đây là câu chuyện về một chàng trai trẻ ôm mộng làm nhà văn.
Cậu ta chẳng khác gì so với những cậu trai cùng độ tuổi lắm. Có lẽ là nhanh nhạy hơn trong việc viết lách, nhưng chuyện đó cũng bình thường. Cậu ta chỉ là một sinh viên đại học giỏi viết luận văn và báo cáo và, bây giờ nhìn lại, thì cậu ta luôn là người đầu tiên trong lớp hoàn thành một bài tiểu luận. Cậu ta chỉ là một người với biệt tài viết lách mà thôi. Cùng lúc đó, cậu ta cũng không giỏi viết tiểu thuyết, nên là dù có cố đến đâu, cậu ta vẫn chẳng thể giành được giải thưởng nào cho những bản thảo mà cậu đã nộp.
Cậu có được vinh dự gặp mặt nhiều công ty và biên tập viên khác nhau, nhưng chưa một lần thành công. Có lẽ những ai sở hữu kỹ năng giao tiếp tốt thì sẽ có thể nắm bắt được những cơ hội đó, nhưng cho đến bây giờ tôi vẫn tiếp tục bỏ lỡ những cơ hội như vậy.
Có rất nhiều biên tập viên đánh giá tôi là vô vọng, và họ chẳng hề sai. Khi đó tôi còn rất bốc đồng, luôn tự hỏi sao họ không nhận ra sự xuất sắc trong những cuốn tiểu thuyết của tôi, nhưng bây giờ thì tôi đã nhận ra chúng vô hồn đến mức nào. Ngoài ra, nếu bạn nhắm mắt làm ngơ những vấn đề dễ thấy của chúng, những cuốn tiểu thuyết (có thể chỉ là mình tôi gọi) đều thiếu đi một điểm then chốt.
Chúng không phải tiểu thuyết được viết bởi một nhà văn, mà bởi một nhà văn giàu tham vọng.
Với tư cách là một người giờ đây đã phải lựa chọn giữa các tác giả để trao giải thưởng, tôi có thể nói rằng, để tham khảo, sự khác biệt giữa hai loại tiểu thuyết đó là khá nhỏ. Ngoài những yếu tố như ngữ pháp, cách hành văn ra thì gần như chẳng có khoảng cách nào giữa một nhà văn và một nhà văn giàu tham vọng hết. Ngược lại, một nhà văn giàu tham vọng sẽ cẩn thận hơn nhiều trong lĩnh vực đó, như một thí sinh đang lấy bằng lái xe sẽ phải cẩn thận hết sức để không phải thi lại vậy. Và giống như việc lái xe trên các nẻo đường, ta thường thấy việc xử lý thô bạo xuất hiện trong một cuốn tiểu thuyết.
Vì vậy, nếu phải nói ra sự khác biệt giữa một nhà văn và một nhà văn giàu tham vọng, và hãy nhớ rằng đây chỉ là ý kiến chủ quan của tôi, thì đó là khả năng tự tạo ra một câu chuyện trong chính tác phẩm của mình.
Các nhà văn tạo ra những câu chuyện. Còn các nhà văn giàu tham vọng chẳng làm gì ngoài nói dối. Lằn ranh giữa một lời nói dối và một câu chuyện là rất rõ ràng, và rất mang tính trực quan, nên tôi sẽ không thể nói ra chi tiết được, nhưng công việc của một biên tập viên là vẽ ra lằn ranh đó, và trong mắt họ khi đó, tôi đã không đạt yêu cầu.
Ngày đó tôi chẳng khác nào một kẻ dối trá và huênh hoang. Bạn có thể cảm thấy tôi đang hơi cay nghiệt với chính mình, nhưng đó đâu phải lời của tôi. Nó đến từ lời nhận xét thỏa đáng của những biên tập viên giàu kinh nghiệm khi họ đọc được tác phẩm của tôi.
Có một sự khác biệt to lớn giữa việc tạo ra một câu chuyện và nói một lời nói dối, cũng như sự khác biệt giữa việc viết một câu văn và viết một cuốn tiểu thuyết hoàn chỉnh.
Bây giờ thì tôi có thể nói về chuyện đó với một bộ mặt dửng dưng, dù cho nghe như tôi đang truyền giáo, nhưng hồi đó thì tôi không thể nuốt nổi những lời nhận xét đó, và tôi cứ viết và viết và viết mà chẳng thèm sửa đổi những lỗi sai mà họ chỉ ra.
Nếu như tôi phải ước chừng khối lượng công việc mà tôi có một cách khách quan nhất có thể, chẳng hạn như loại mà bạn có thể tính bằng đơn vị Jun hay Newton, thì ngày đó tôi đã làm việc chăm chỉ gấp nhiều lần bây giờ. Nhưng mà, khó mà coi chúng là công việc được khi mà tôi chẳng kiếm được một đồng nào, nhưng hồi còn sung sức tôi có thể viết kín hai đến ba trăm trang bản thảo một ngày.
Khó mà nhận là tôi viết tiểu thuyết được. Cùng lắm là một thứ gì đó tiệm cận tiểu thuyết thôi.
Có lẽ nói rằng những trải nghiệm đó đã định hình nên con người tôi hôm nay sẽ nghe khá hay, rằng những nỗ lực bốc đồng và thiếu định hướng đó đã giúp tôi tiến tới được đây, nhưng tôi không cho rằng như vậy là đúng sự thật. Tôi cảm thấy như suốt thời gian qua chỉ như là một đoạn đường vòng vô nghĩa vậy. Hẳn phải còn một con đường khác hiệu quả hơn ở đâu đó. Có lẽ nhiều người sẽ không thích cách tôi nói đến tính hiệu quả khi theo đuổi giấc mơ, nhưng nói thật này, không một ai muốn phí thời gian cho một đoạn đường vòng đâu, dù cho có làm việc gì đi nữa.
Lời khen duy nhất mà tôi có thể tặng cho bản thân trong quá khứ là dù cho cậu ta đã tốn rất nhiều thời gian cho việc đi đường vòng trong suốt sự nghiệp làm nhà văn của mình, cậu ta chưa một lần lạc lối.
Thật tuyệt khi mà tôi chưa bao giờ có ý định từ bỏ việc làm nhà văn hay chuyển hướng sang cái gì đó khác. Mà có khi, cái sự quyết tâm đó lại được dẫn dắt bởi sự bất lực của tôi thôi, cùng với cái cảm giác rằng tôi sẽ không thể làm gì khác ngoài việc viết lách.
Suy cho cùng, nếu như sự kiện đó không xảy đến với tôi, tôi sẽ không thể đạt được bất kỳ thứ gì với tư cách một nhà văn. Một phần trong tôi tự hỏi liệu tôi có thể tìm được một công việc khác phù hợp với tài năng của tôi hay không, nhưng một phần khác trong tôi thì nghi ngờ liệu tôi có làm nổi điều dó, làm tôi phải đi kiếm một công việc nằm trong một lĩnh vực hoàn toàn khác. Sau cùng, đâu phải ai cũng được làm một công việc phù hợp với tài năng của mình.
Người ta nói rằng bạn không nên biến sở thích thành công việc, và chắc chắn cũng công bằng khi thừa nhận rằng làm công việc mình yêu thích có thể mang lại những nỗi khổ riêng của nó, nhưng tôi không muốn phủ nhận cái ước mơ có thể biến sở thích thành công việc đó đi.
Đó là một thứ có thể khiến ta thấy hạnh phúc, vậy nên một phần trong tôi luôn cảm thấy biết ơn đứa nhóc đó. Và về đứa nhóc, ý tôi là cô bé đó. Tôi đã suy nghĩ về chuyện đấy, ít nhất là vậy, nhưng tôi không thể nói rằng mình đã thật lòng hiểu sâu.
Tôi sẽ nói rất mù mờ về thời gian sự kiện đó xảy ra. Đến cả mùa cũng vậy.
Ngày hôm đó tôi đạp xe đến trường đại học từ một khu căn hộ một phòng tôi thuê. Chỉ viết ra thôi là đã đủ để tôi nhận ra mình đã lười đạp xe đến mức nào trong thời gian gần đây, và giờ điều đó khiến tôi thấy hoài niệm. Chỉ nghĩ đến những cảm giác hoài niệm mà tôi sẽ phải kháng cự trong suốt thời gian tôi viết ra cuốn sách này đã đủ để khiến tôi thấy đau đầu. Chưa gì tôi đã muốn bỏ cuộc rồi. Nhưng mà thôi, phải tiếp tục bằng mọi giá.
Việc so sánh ai tự ti hơn giữa tôi của quá khứ và tôi của hiện tại thật khó, nhưng nếu phải chọn, tôi sẽ chọn cậu trai đạp xe đến trường trên chiếc xe đạp địa hình năm xưa. Ngày đó tôi cẩn thận và đề phòng đến nỗi đạp xe trên vỉa hè thay vì dưới đường chính, nhưng cái sự cẩn thận đó là công cốc vì chiếc xe của tôi vốn chẳng hề hợp với việc đạp xe trong đô thị.
Tôi đi trên con đường thân thuộc, đến với ca học đầu tiên trong ngày. Dù khi đó đã bắt đầu đam mê viết lách, những bài giảng trên trường với tôi vẫn cực kỳ quan trọng. Thêm vào đó, các lớp đại học giống như nơi tụ tập của những người không biết uống rượu, vì vậy tôi chẳng có gì tốt hơn để làm ngoài việc đến dự các bài giảng. Nhưng rồi, dù có là một người hoạt bát đi chăng nữa, tôi sẽ chẳng bao giờ có thể tham gia vào những buổi nhậu hay ca hát với kỹ năng giao tiếp tệ hại của mình.
Lạc đề mất rồi, đang nói về hành trình đến trường của tôi cơ mà. Tôi không thể nhớ chính xác khoảng cách từ căn hộ của tôi cho đến trường, nhưng chắc mất đâu đó tầm một tiếng. Không phải vì khoảng cách xa, mà vì hàng đống đèn giao thông tôi gặp trên đường. Tôi từng đếm thử rồi, đến bây giờ tôi vẫn nhớ y nguyên. Có đúng 32 đèn giao thông trải dài qua 40 giao lộ.
Nhiều giao lộ đến vậy mà ngày đó đoạn đường tôi đi hiếm khi nào xảy ra tai nạn, quả là một chuyện bất thường.
Đó có lẽ là lý do việc đó xảy ra.
Tôi đang ngồi chờ đèn đỏ trên xe đạp thì có một cô bé tiểu học bị một chiếc xe tải mười tấn cán cho nát bét. Tôi không có cách nào để xác thực trọng lượng của chiếc xe đó, nhưng mà nó to lớn đến mức nó phóng qua người cô bé kia mà không hề chậm lại.
Chiếc xe đó tông vào người cô bé, nhưng phải nói chính xác là nó đã nghiền nát cô bé ấy. Như đã nói trước đó, cơ thể cô bé ấy bị xé toạc và văng tứ tung. Thứ duy nhất còn sót lại là chiếc cặp sách, bằng một cách nào đó vẫn còn nguyên vẹn. Cô bé ấy không hề có cơ hội để cởi nó ra, nên chừng đó là đủ để bạn hiểu chuyện gì đã xảy ra với cơ thể bé nhỏ đó.
Tất cả xảy ra ngay trước mắt tôi.
Một cái chết ngay tức thì, không có mảy may một chút hi vọng nào cho việc cứu sống.
Đèn khi đó đang đỏ, tức là cô bé đã không chú ý đến đèn giao thông, nhưng hình phạt đó thật quá kinh khủng cho dù cho sai lầm của cô bé có là gì.
Chiếc xe tải phanh lại sau cú đâm, nhưng khi đó đã quá muộn, và nó chỉ trượt đi một đoạn ngắn rồi dừng hẳn lại sau vạch kẻ đường.
Một sinh mạng bé nhỏ, cô đơn đã bị tước đi ngày hôm đấy.
Tóm tắt sự kiện đó là như vậy. Đó là chuyện đã trực tiếp xảy ra.
Nào, đừng có hiểu nhầm: Việc chứng kiến một tai nạn giao thông thảm khốc như vậy không phải là sự cố đã tác động to lớn đến cuộc đời tôi, hay là nguyên nhân cho sang chấn mà tôi nói, hay là mục đích truyền cảm hứng để tôi trở thành nhà văn.
Rất nhiều tác phẩm được phát hành dưới cái mác tiểu thuyết của tôi đều khắc họa một chuỗi những nhân vật, là nữ hay không, liên quan đến những tai nạn giao thông. Tất cả chúng đều không có liên quan đến tai nạn tôi chứng kiến ngày hôm đó. Chúng chỉ là sự thể hiện của những tai nạn giao thông liên tiếp mà tôi từng chứng kiến trong suốt cuộc đời.
Những tai nạn giao thông chẳng còn xa lạ với tôi nữa. Mấy giao lộ ở nơi tôi sống xảy ra rất nhiều, nhưng tôi còn được chứng kiến chúng ở rất nhiều nơi nữa, xa gần có đủ. Trong suốt ba mươi năm, tôi đã chứng kiến vô cùng nhiều. Đến hiện tại thì tôi đã coi chúng là một chuyện bình thường. Thật ra, tôi còn từng là nạn nhân của ba vụ tai nạn khác nhau cơ. Tôi từng bị xe máy tông trúng, một lần khác là do xe đạp, và một lần khác nữa là xe oto, và cả ba đều đưa tôi vào viện. Vụ tai nạn xe máy xảy ra sau khi tôi đã trở thành nhà văn, và tôi đã cố làm việc hết mình khi ở trong bệnh viện, nhưng tốc độ của tôi vẫn chậm đi đáng kể, những ai quen với lịch trình phát hành của tôi sẽ có thể nhận ra khoảng thời gian đó. Nhưng tôi cho rằng việc mình phải nhập viện là điều hiển nhiên, và việc ở đó sẽ gây trở ngại cho công việc của tôi.
Mặc cho tất cả, có vẻ như kinh nghiệm sống của tôi đã dẫn tôi đi sai lối, và tai nạn giao thông không hoàn toàn là hiếm gặp. Tôi chỉ nhận ra điều đó sau một cuộc nói chuyện với đồng nghiệp. Khi đó tôi rất bất ngờ, nhưng điều đáng xấu hổ hơn là anh bạn đồng nghiệp kia còn bất ngờ hơn tôi.
Sở thích của tôi không phải đi du ngoạn đến những nơi hay xảy ra tai nạn, nên tôi chỉ có thể giải thích lần đó là sự trùng hợp. Chắc là tôi được sinh ra với một cung hoàng đạo không thuộc về mình. Có lẽ là cung tai nạn hay gì đó. Không rõ là cái nào nữa.
Cái chết không phải cái gì đó hiếm hoi trong những vụ tai nạn giao thông mà tôi từng chứng kiến, và dù cho người thiệt mạng còn rất trẻ, không tính đến sự thương tâm, tôi vẫn không nghĩ tai nạn hôm đó có gì đặc biệt. Không tính đến trải nghiệm của cá nhân tôi, thì tai nạn giao thông xảy ra ở khắp nơi trên thế giới, thậm chỉ là ngay bây giờ.
Tuy nhiên, vào lúc ấy, tai nạn đó đã xảy ra ngay trước mắt tôi, nên tôi còn nhớ như in cơ thể mình đã đơ cứng vì sốc như thế nào. Tôi còn không dám băng qua đường khi mà đèn đã chuyển xanh nữa.
Tôi chưa bao giờ có những mối quan hệ đặc biệt hồi còn là thiếu niên, nên tôi thường hay gặp khó trong việc đồng cảm với nỗi đau của người khác. Tôi hiểu việc một cô bé bị xe tải cán qua là một chuyện rất buồn, và có khi tôi còn hiểu rất rõ vào lúc chuyện đó xảy ra, nhưng vẫn còn một phần rất nhỏ trong tiềm thức tôi muốn kiểm tra xem liệu máu có bắn lên chiếc xe đạp yêu quý của tôi hay không. Tôi nhận thức rất rõ về cách thế giới nhìn nhận một người như tôi, và những cái tên họ sẽ đặt cho tôi nữa. Tôi chấp nhận bị gọi là một kẻ lập dị, dù tôi không nghĩ đó là một lời chỉ trích. Tôi chẳng làm được gì ngoài chấp nhận nó. Tôi không thể chối bỏ cái thực tại rằng tôi đã thất bại trong việc phát triển những cảm xúc quan trọng của con người trong những năm tháng thiếu niên của mình.
Nhưng ít nhất vào ngày hôm đó, tôi đã có cho mình một cái cớ. Một lý do hoàn hảo cho việc thiếu đồng cảm của mình, cho việc tôi không hề cảm thấy buồn trước cái chết của cô bé hay chạy tới để kiểm tra.
Lý do thì đứng ở ngay đó, ở ngay đằng sau nơi chiếc xe tải vừa lướt qua.
Còn có một cô bé nữa, đứng đó một mình.