Đã mười năm kể từ ngày tôi bắt đầu kiếm sống bằng nghề viết tiểu thuyết. Nhưng thật lòng, tôi chẳng thể nhớ nổi trong suốt chừng ấy thời gian, cái mình viết ra có thực sự xứng đáng với hai từ "tiểu thuyết" hay không.
Tôi biết bạn đang nghĩ gì. “Lại thế nữa rồi, Sensei lúc nào cũng nói mấy thứ kỳ quái và lập dị.” Và đúng là tôi quen thói nói những điều như vậy. Chính xác hơn, công việc của tôi là như vậy. Giờ nghĩ lại, tôi đã dành cả mười năm để làm và nói những điều điên rồ, khác thường.
Dù vậy, tôi vẫn thấy tự hào về sự kỳ quái của bản thân. Tôi đơn giản là như vậy. Có chết tôi cũng không thể sống khác đi được.
Bạn có thể phản bác: “Nếu anh thích làm những trò kỳ quái đến thế, thì anh đích thị là người kỳ dị rồi, Sensei à.” Và điều đó hoàn toàn đúng. Tôi không có gì để cãi lại cả. Thành thật mà nói, tôi rất vui khi được coi là một người như vậy, được nhìn bằng những ánh mắt nửa tò mò, nửa coi thường.
Nhưng lựa chọn sự khác biệt giống như phải sống chung với một khuyết tật suốt đời. Tôi đã hành xử kỳ quái nhiều đến mức phải tự hỏi tại sao tôi lại như vậy, và rồi nhận ra đó chính là con người thật của mình.
Đó là lý do mười năm làm nhà văn chưa bao giờ ngừng khiến tôi cảm thấy kinh ngạc, dù cho con đường tôi đi có vòng vèo đến đâu. Tôi kinh ngạc vì bản thân vẫn được xã hội chấp nhận, ít nhất là ở một mức độ nào đó. Tôi khá lập dị, nên tôi không nghĩ mình có thể tự tán dương hành động của bản thân hay thích thú với ý tưởng về việc sống một cuộc đời đúng với mong muốn. Nhưng với tôi, thành tựu được là chính mình cũng đã đáng được khen ngợi rồi.
Những suy nghĩ tiêu cực về bản thân cứ bám riết, khiến tôi cảm thấy đến một lúc nào đó, mình sẽ trượt dài khỏi con đường đúng đắn. Vì vậy, tôi đã cống hiến tất cả để trở thành một cá nhân có ích cho xã hội: chăm chỉ làm việc, tiêu dùng, tạo ảnh hưởng tốt đến người xung quanh, trở nên hữu ích, và đọc những cuốn sách hay.
Nhưng dù thế nào, tôi cũng luôn cảm thấy một chút tội lỗi.
Vì vậy, dù kiếm sống bằng nghề viết truyện, tôi chưa bao giờ tin rằng những gì mình viết ra có thể được gọi là tiểu thuyết. Được rồi, nói vậy thì có hơi quá. Sẽ là nói dối nếu tôi bảo rằng mình chưa bao giờ cảm thấy tự phụ, hay chưa bao giờ nghĩ rằng mình đã viết nên một cuốn tiểu thuyết xuất sắc. Và khi nghĩ lại về những lần tôi cảm thấy mình thực sự đang sống, đó chính là những khoảnh khắc vừa viết xong một tác phẩm. Tôi tin rằng lúc đó mình đã tạo ra thứ mà thế giới gọi là tiểu thuyết.
Phủ nhận điều đó sẽ là sự thiếu tôn trọng với nhà xuất bản và những người đã thấy cuốn sách của tôi là đáng giá. Tôi không phải là người quyết định giá trị của thành quả, của việc mình làm, hay chính con người mình. Những người xung quanh mới là người làm điều đó, dù có ra sao đi nữa.
Vậy nên, dù tôi có chối bỏ thẳng thừng bao nhiêu đi chăng nữa, tất cả mọi người xung quanh đều đã chấp nhận và đồng ý rằng những gì tôi viết là tiểu thuyết, vậy thì nó là tiểu thuyết. Ngược lại, dù tôi có khiêm tốn hay tế nhị trình bày thứ tôi gọi là tiểu thuyết như thế nào, nếu nó chỉ được coi là một bức thư tình say khướt giữa đêm khuya, thì tôi sẽ không coi nó là tiểu thuyết nữa.
Tôi hiểu điều đó rất rõ. Tôi không phải một đứa trẻ đi chối bỏ thực tại. Trái lại, tôi đã 30 tuổi rồi. Ba mươi tuổi đấy! Sắp trung niên đến nơi rồi. Thật đau đớn khi phải thừa nhận rằng sau tất cả những gì đã viết, thành tựu duy nhất của đời tôi lại là việc già đi.
Có lẽ tôi đã không sống một cuộc đời đủ tốt nếu cảm thấy xấu hổ về việc già đi như vậy, nhưng đó là những cảm xúc chân thật của tôi. Thỉnh thoảng tôi tự hỏi tại sao cuộc đời mình lại như thế này, và liệu tôi đã có thể làm gì để thay đổi nó.
Tôi đã nghĩ về cách để tránh khỏi cái cột mốc 30 tuổi đó. Cuối cùng, cách hiệu quả nhất vẫn là tự sát.
Tôi cảm thấy may mắn vì mình chưa bao giờ có ý định tự sát. Đôi khi tôi cũng nghĩ về những việc sẽ xảy ra khi mình chết đi, nhưng không phải theo hướng tự kết liễu. Ngày nay được như vậy đã là một phước lành rồi. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể nói rằng những ngày tháng ở độ tuổi đôi mươi của tôi cũng là một hình thức tự sát, và tôi sẽ bất lực trong việc cãi lại.
Thực tình thì, tôi lại là người muốn được nghe những lời đó. Rằng tôi đã không sống một cuộc đời ra hồn, rằng tôi hành xử như một đứa trẻ mẫu giáo, hay đến cả những đứa học sinh tiểu học còn có một cuộc sống ý nghĩa hơn tôi. Ngặt một nỗi là dù thích nghe nhưng trong thâm tâm tôi vẫn quặn đau khi nghĩ về chúng. Dù cho tôi có quý trọng hết mực một thứ gì, thì sẹo vẫn sẽ là sẹo. Nghịch lý này quá đỗi ngu xuẩn. Tôi quá đỗi ngu xuẩn.
Tôi có thể bị gọi là kẻ điên vì chẳng làm một cái gì, dĩ nhiên là tôi sẽ thấy xấu hổ, nhưng sự thật cay đắng là việc khiển trách như vậy sẽ luôn dẫn tới những suy nghĩ nhất định. “Tôi khác biệt so với mọi người xung quanh; tôi là độc nhất vô nhị.” “Vì vậy chẳng ai trên thế gian này có thể hiểu được tôi.” Những suy nghĩ kiểu vậy đã định hình nên những năm tháng đôi mươi của tôi.
Thành khẩn khai báo: Tôi từng bị tủ sách đè lên người.
Hồi tôi còn là một nhà văn tự ti nhưng giàu tham vọng, tôi chưa bao giờ dám vứt hoặc bán những cuốn sách mà mình có, vậy nên nhà tôi chẳng khác nào cái thư viện sách. Nhưng, vì bản tính lười như hủi, nên có bao nhiêu sách là tôi cứ nhét hết lên tủ cho chật cứng thì thôi, có mất thăng bằng hay không tôi cũng kệ. Kết quả là, chiếc tủ sách tội nghiệp đổ sập lên người tôi lúc tôi đang mải mê làm việc.
Tôi cứ nằm đó, sách rơi lả tả xuống, vách ngăn của tủ cũng bung ra rồi đập thẳng vào đầu tôi, tôi thì cứ nghĩ rằng bản thân phải đặc biệt lắm thì chuyện đó mới xảy ra, và mỉm cười cho qua cơn đau khủng khiếp dễ dàng lấy mạng tôi. Nếu bạn thấy điều đó khó chịu thì tôi hoàn toàn thông cảm được.
Phải là một phép màu thì một kẻ hành xử như trẻ mẫu giáo như tôi có thể sống đến năm 30 tuổi, với 10 năm làm nghề viết tiểu thuyết. Chắc chẳng có ai sẽ nghĩ điều đó là một phép màu đâu, nhưng chỉ mình tôi nghĩ là được rồi.
Đồng thời, nếu đây thực sự là cái gọi là trở thành một người trưởng thành 30 tuổi, thì tôi nghĩ khi còn là một đứa trẻ, tôi đã quá lý tưởng hóa nó, và để cho những kỳ vọng của mình trở nên phi thực tế. Tôi đã nghĩ về “họ” rất nhiều, về việc tại sao họ lại không thể làm những việc nhất định dù cho họ là người trưởng thành, tại sao những người 30 tuổi lại có tính cách như vậy. Không chỉ hồi còn bé, mà khi đã ở ngoài 20, tôi vẫn thương hại họ theo cách đó. Ý nghĩ rằng tôi hiện tại chẳng khác gì những người trưởng thành mà tôi từng thương hại kia khiến tôi mất đi sự tự tin trong cuộc sống, nhưng tôi cũng không quá xấu hổ với cái thực tại đó.
Và giờ tôi ở đây, một kẻ yếm thế ba hoa về giá trị của việc ra vẻ trưởng thành ở độ tuổi 30.
Những người khác có lẽ sẽ thấy tự hào lắm. Khi mà bị cô lập, hay bị coi là dị thưởng. Dù cho hậu quả có tàn khốc đến đâu.
Việc sống một cuộc sống nơi tất cả đều thấu hiểu và coi trọng bạn quả thực là một giấc mơ hoang đường, nhưng tương đồng thay, một cuộc sống nơi không một ai thấu hiểu và coi trọng bạn cũng là một giấc mơ hoang đường chẳng kém. Đó có thể chỉ là ước muốn của riêng tôi thôi, nhưng tôi vẫn nghĩ đó là sự thật. Miễn là bạn không gây rắc rối cho bất kì ai, thì bạn nên được phép sống đúng với mong muốn của mình. Tôi cũng hoàn toàn hiểu được rằng những kẻ quái đản thường gây rắc rối cho những người xung quanh, nhưng bạn sẽ phải thông cảm cho tôi ở điểm đó. Kẻ quái đản nào cũng biết nếu giả vờ hòa hợp và trở thành một phần của xã hội thì chỉ tổ gây thêm rắc rối thôi.
Những lựa chọn mà tôi đưa ra trong đời đã tạo nên tôi của ngày hôm nay. Nhưng lý do tại sao tôi, hay tôi sẽ nói một cách táo bạo hơn, tại sao chúng ta trở thành của con người hiện tại, hoàn toàn do chúng ta quyết định.
Nếu tôi là một người tốt, trái ngược hoàn toàn với hiện tại, thì tất cả chúng ta sẽ có thể gắn bó và thấu hiểu lẫn nhau. Nếu được như vậy, thì không chỉ tôi mà cả bạn cũng sẽ được hạnh phúc. Nhưng tuy nhiên, tôi nào phải người tốt, đó là còn chưa tính đến những tổn thất mà tôi có thể gây ra nếu gắn bó với bạn nữa.
Vậy nên mới có tôi của hiện tại, một gã đàn ông 30 tuổi, cứng đầu, chán đời, nghiện công việc và không biết uống rượu hay hút thuốc. Nghe có vẻ chẳng đáng giá là bao, nhưng tôi coi đó là một loại tài sản quý giá mà tôi đã dành hết những năm tháng thiếu niên, khoảng thời gian mà tôi coi là giá trị nhất cuộc đời mình, và những năm hai mươi tuổi, khoảng thời gian giá trị thứ hai, để bồi đắp.
Tôi sẽ không tự nhận là loại người trân quý bản thân, nhưng thứ mà tôi trân quý là việc tôi đã không ngừng nỗ lực và đạt được gần như mọi thứ mà mình đã nhắm tới. Một khía cạnh méo mó khác về tôi, đại loại vậy.
Tuổi thọ trung bình trên thế giới tiếp tục tăng lên, và không có dấu hiệu gì của việc chậm lại, nên bây giờ vẫn còn là quá sớm để có thể nói là tôi đã đi được một nửa cuộc đời, nhưng dù gì thì chiều cao của tôi đã ngừng tăng lên rồi nên có nói thì cũng chẳng sao.
Tôi không nghĩ mình có thể quay trở lại cuộc sống bình thường được nữa.
Tôi chưa bao giờ trở thành thứ mà người ta gọi là “người trưởng thành chính đáng”, hay một “con người ra hồn”, tôi không có ý định chối bỏ con người thật của bản thân, và không có kế hoạch thay đổi, vậy nên cái con người này sẽ không có sự đổi mới nào nữa.
Tôi không biết mình có thể kiếm sống bằng nghề viết truyện đến bao giờ, nhưng tôi thấy tôi có thể sống như vậy thêm 50 năm nữa. Tôi trước giờ luôn hoài nghi vạn vật, nếu có gì tôi chắc chắn thì phải là điều đó.
Nghĩ đến thôi là tôi đã vừa buồn, vừa vui, vừa nao lòng một chút, Đặc biệt là việc tôi cứ trơ trẽn mà sống thêm 50 năm nữa trên cuộc đời này.