**Ghi chú của Dịch giả**
**Universal Century (Kỷ nguyên Universal Century)**
Các mã định danh mecha đều là những chi tiết tham khảo từ Gundam.
**Yandere**
Yandere là một cô gái đáng yêu và ngọt ngào cho đến khi hóa ra cô ấy thực chất là một kẻ điên cuồng và có tính chiếm hữu. Phân cảnh cụ thể trong tập này dường như tham khảo từ *Mirai Nikki* (Nhật Ký Tương Lai).
**Kappa**
Một loại thủy quái của Nhật Bản. Trên đỉnh đầu nó có một chỗ lõm chứa đầy nước; nếu bạn lừa được kappa cúi đầu, nước sẽ đổ ra ngoài và con quái vật sẽ không thể di chuyển. Chúng cũng thường được miêu tả với mái tóc ngắn kiểu bát úp, và đây là chi tiết mà Shinichi đang nghĩ đến.
**"Một vẻ đáng yêu rất riêng" (A Kawaii-ness All its Own)**
Trong tiếng Nhật, Shinichi dùng từ *kyuuto* (cute - đáng yêu) bằng chữ katakana, nên chúng tôi nghĩ rằng việc đáp trả tương tự cũng là công bằng.
**Cross-Dresser (Người giả gái)**
Nguyên gốc tiếng Nhật: *otoko no ko*. Khi được viết bằng các Hán tự có nghĩa là "nam hài" (男の子), cụm từ *otoko no ko* chỉ đơn giản có nghĩa là "cậu bé". Tuy nhiên, một số người giả gái ở Nhật thay thế Hán tự "tử" (子 - con trai) bằng một Hán tự khác có nghĩa là "nương" (娘 - con gái), từ này cũng được phát âm là *ko*, để tạo ra một cách chơi chữ.
**Cour (Mùa phim)**
Trong khi các bộ phim truyền hình phương Tây thường được chia thành các "season" (mùa), và thuật ngữ này đôi khi được sử dụng một cách không chính thức để chỉ các phần của một bộ anime, thì thuật ngữ chuyên môn "cour" (dường như bắt nguồn từ từ "course" trong tiếng Pháp) lại chính xác hơn. Một cour thường có mười ba tập.
**Hệ thống Vũ khí thì không có Yết hầu (Weapons Systems Don’t Have Jugulars)**
Thành ngữ tiếng Nhật *mi mo futa mo nai* (身も蓋もない), nghĩa đen là "vừa không có thân [tức là, vật chứa] vừa không có nắp", và nghĩa bóng là "thẳng tuột", "phũ phàng". Vì vậy, Shinichi buộc tội lời tuyên bố của Minori là *mi mo futa mo nai* (quá phũ phàng), và Minori đáp lại rằng các hệ thống vũ khí thì không có "thân" (*mi*) hay "nắp" (*futa*).
**Chuẩn bị Tấn công (About to Attack)**
Chi tiết này tham khảo từ *Attack on Titan* (Đại Chiến Titan), có tên tiếng Nhật là *Shingeki no Kyojin* (nghĩa đen: "Titan Tấn Công"). Shinichi cho rằng con robot có thể sắp "*shingeki*" (tấn công, công kích). Điều này làm cho sự liên tưởng trong tiếng Nhật có lẽ rõ ràng hơn một chút so với tiếng Anh; chúng tôi đã bù lại bằng cách sử dụng từ "titan" trong câu tiếp theo.
**Ult\*\*man**
Tức là *Ultraman*. Khuôn mặt của nhân vật này rõ ràng là hình người, nhưng lại thiếu nhiều đường nét trên khuôn mặt, và đó chính là điểm mấu chốt ở đây.
**Lauron Selioz**
Nguyên gốc tiếng Nhật: *Roron Seriozu*. Âm thanh trong tiếng Nhật thường được phiên âm Latinh bằng chữ *r* thực chất nằm đâu đó giữa *r* và *l*, và việc quyết định sử dụng chữ cái nào khi bản địa hóa tên nhân vật có thể là một vấn đề nan giải. Trong trường hợp này, chúng tôi coi tên này tương tự như "Lauren" và phiên âm cho phù hợp.
**Garaham**
Nguyên gốc tiếng Nhật: *Garahamu*. Nghe rất giống tên Graham trong tiếng Anh/Đức—có nghĩa là "sỏi" ở dạng cổ nhất.
**Cặp sách học sinh tiểu học (Elementary-Schooler Backpacks)**
Học sinh tiểu học (*shougakusei*) ở Nhật Bản đều đeo những chiếc cặp màu đỏ đặc trưng.
**Otome Game**
Một loại visual novel (tiểu thuyết trực quan) hướng đến đối tượng nữ (nghĩa là, hầu hết các đối tượng lãng mạn đều là nam).
**Boys Over Flowers (Con Nhà Giàu)**
Chúng tôi rất hiếm khi tự ý chèn vào những chi tiết tham khảo không có trong nguyên tác, nhưng trong trường hợp này, chúng tôi đã mạn phép làm vậy. Chi tiết tham khảo này thực sự khiến người ta phải suy ngẫm một cách chóng mặt. Cụm từ gốc *hana yori dango* ("Dango [bánh gạo] hơn hoa") có nghĩa là ưa chuộng những thứ thực tế hơn là những thứ chỉ có tính thẩm mỹ; bộ manga cùng tên đã chơi chữ với cụm từ này để có nghĩa là "Trai hơn hoa" (Boys over flowers), và giờ đây chúng tôi đang sử dụng bản dịch tiếng Anh của cách chơi chữ trong tựa đề manga với sự hiểu ngầm rằng "hoa" ở đây có nghĩa là các cô gái. Nhưng chúng tôi lại khá thích nó chính vì lẽ đó.
**Kagemusha**
Nghĩa đen là "võ sĩ bóng tối", thuật ngữ này chỉ một người đóng thế cho một daimyo thời phong kiến, như Shinichi đã gợi ý. Như anh ấy ám chỉ, đây cũng là tựa đề của một bộ phim nổi tiếng của đạo diễn Kurosawa Akira.
**Isukiri**
Một thị trấn cụ thể ở Aomori (một tỉnh ở phía bắc đảo Honshu) có một ngôi mộ được cho là nơi chôn cất của Chúa Jesus. Trong lịch sử, người dân trong khu vực đã tin vào truyền thuyết mà Shinichi mô tả: rằng người chết trên cây thập tự không phải là Chúa Jesus, mà là em trai của ngài, Isukiri (một cái tên rõ ràng bắt nguồn từ *Iesu Kirisuto*, tương đương với "Jesus Christ" trong tiếng Nhật). Chính Chúa Jesus đã trốn thoát qua Siberia và cuối cùng đến Aomori, nơi ngài sống phần đời còn lại của mình.
**Phòng Giáo viên (Teachers’ Room)**
Tức là *shokuinshitsu* (phòng nhân viên). Mọi trường học ở Nhật Bản đều có một phòng như thế này, vì vậy mặc dù nó chưa thực sự được đề cập trước đây, nhưng việc trường của Shinichi, vốn được xây dựng rõ ràng theo mô hình của Nhật Bản, cũng có một phòng như vậy là điều hợp lý. Mỗi giáo viên trong trường đều có một bàn làm việc trong phòng nhân viên, nơi họ có thể cất giữ giấy tờ, đồ dùng và chuẩn bị bài giảng. Các giáo viên thường có mặt ở phòng nhân viên khi không dạy học; học sinh có thể bị triệu tập đến phòng nhân viên để gặp giáo viên hoặc có thể tự mình đến đó nếu họ cần gì đó từ một sensei cụ thể.
**Fig\*a**
Tức là Figma, một thương hiệu mô hình của Nhật Bản nổi tiếng với các mô hình có độ linh hoạt cao.
**Mike-mike Osuwari**
Rất có thể là một tham khảo đến *Minami-ke Okawari*, mùa thứ hai của anime *Minami-ke*. Bộ phim kể về một gia đình tên là Minami (từ *minami* có nghĩa là "nam"), và nhân vật mà Shinichi nhắc đến có họ là Kita, có nghĩa là "bắc". ("Okawari" có nghĩa là "thêm phần nữa", trong khi "osuwari" có nghĩa là "ngồi xuống!", như một mệnh lệnh bạn sẽ ra cho một con chó.)
**Faerie Field**
Đây là một chi tiết thú vị: *フェアリー・フィールド* (*Fearii Fiirudo*), có một nhân vật tên là Serris, là một light novel (không phải trò chơi điện tử) của... Sakaki Ichiro. Trong nguyên tác tiếng Nhật, ông đã "thay đổi" tên bằng cách viết nó là *フェアリイ・フィールド*, xử lý nguyên âm cuối của từ đầu tiên bằng ký tự *i* thứ hai thay vì dấu trường âm. Không có phiên bản tiếng Anh chính thức của bộ truyện này, nhưng chúng tôi nghĩ rằng nó có nhiều khả năng được gọi là *Fairy Field*, vì vậy chúng tôi cũng đã thay đổi cách viết (giả định) của từ đầu tiên một chút.
**Truyền thuyết Cứu tinh Nào đó (A Certain Such-and-Such Savior Legend)**
Đây là một chi tiết tham khảo từ *Fist of the North Star* (Bắc Đẩu Thần Quyền). Nó dường như ám chỉ đến trò chơi điện tử *Hokuto no Ken Seiki-matsu Kyuuseishu Densetsu* (Fist of the North Star: Truyền thuyết Cứu tinh Cuối thế kỷ).
**Sử thi về một Kiếm khách Thời Meiji Nào đó (The Epic of a Certain Meiji-era Swordsman)**
Đây là một tham khảo đến *Rurouni Kenshin*, có phụ đề là *明治剣客浪漫譚* (*Meiji Kenkaku Roman-tan*) hay "Những câu chuyện lãng mạn về một kiếm khách thời Meiji" trong tiếng Nhật. (Phụ đề phức tạp này dường như đã không được giữ lại trong bản phát hành manga tiếng Anh.) Có một đoạn gần cuối manga (cảnh báo spoiler—không có trong anime) nơi Kaoru bị giết—nhưng sau đó hóa ra thứ mà Kenshin thấy "chết" thực chất là một con búp bê được làm rất tinh xảo, và Kaoru vẫn ổn.
**Đập Kurobe (Kurobe Dam)**
Một con đập có thật ở Nhật Bản và là một địa điểm du lịch nổi tiếng. Dường như nó không có bất kỳ ý nghĩa nào như một phép ẩn dụ trong văn hóa đại chúng, vì vậy có vẻ như Shinichi chỉ nhắc đến nó vì nó nổi tiếng.
**"C-Cô đơn lắm, phải không?" ("It—It Gets Lonely, Does It Not?")**
Trong tiếng Nhật, Petralka chỉ nói đơn giản: "Sa—Sabishii, dewa nai ka" ("C-Cô đơn, không phải sao?"). Bởi vì chủ ngữ tường minh thường không cần thiết trong tiếng Nhật, cô ấy có thể để lửng một cách khéo léo về người mà cô ấy đang nói đến. Cô ấy có thể đang nói về chính mình—nhưng cũng có thể cô ấy đang nói về Shinichi, hoặc thậm chí chỉ là một bầu không khí chung.
**Vị ngọt đắng (Bittersweetness)**
*Amazuppai* (ngọt đắng) có thể chỉ một hương vị, nhưng cũng có nghĩa là những day dứt vừa ngọt ngào vừa cay đắng của tình yêu tuổi mới lớn.
**Prepure**
Tham khảo đến thương hiệu *Precure* và một chương trình mà Shinichi đã từng đề cập.
**Một Anh hùng được Tôn vinh Nồng nhiệt (A Passionately Celebrated Hero)**
Shinichi mô tả Brooke là một *“atsui” rizaadoman no eiyuu* ("anh hùng lizardman 'nóng'"), từ *atsui* ở đây, xét đến việc nó được đặt trong ngoặc kép, có lẽ là một cách chơi chữ ngẫu nhiên về việc thằn lằn là động vật máu lạnh. (Trong tiếng Nhật, từ *atsui*, hay "nóng", có thể được dùng để chỉ sự "nồng nhiệt" hay điều mà chúng ta có thể gọi, một cách mỉa mai, là "máu nóng".)
**Đáy dâm đãng (Slutty Bottom)**
Nguyên gốc tiếng Nhật: *sasoi-uke*, tức là một *uke* (người nằm dưới trong quan hệ đồng tính nam) chủ động bắt đầu một cuộc gặp gỡ tình dục (nghĩa đen trong tiếng Nhật là "đáy mời gọi"). Dường như không có thuật ngữ tương đương trong tiếng Anh, và mặc dù thuật ngữ tiếng Nhật này có phần phổ biến trong cộng đồng người hâm mộ nói tiếng Anh, nhưng trong cảnh này, nó lại được đặt trong thế tương phản cụ thể với *sou-uke* (toàn phần đáy), thuật ngữ mà chúng tôi đã dịch khi nó xuất hiện trong bài học của Minori nhiều tập trước, vì vậy chúng tôi muốn duy trì cách sử dụng trong bản dịch.
**Bài hát kết thúc của Prepure (The Ending Song from Prepure)**
Anime *Precure* có một truyền thống là các đoạn kết phim sử dụng CGI để tạo ra những màn trình diễn hát và nhảy của các nhân vật hoạt hình một cách thuyết phục. Rất dễ dàng tìm thấy các clip và video tổng hợp của chúng trên YouTube nếu bạn muốn xem loại hình mà Lauron có lẽ đang xem.
**Làm việc quá sức (Overwork)**
Thuật ngữ tiếng Nhật *karoushi* có nghĩa đen là "chết vì làm việc quá sức", và nó mô tả đúng như vậy: một người đã làm việc quá vất vả đến mức họ đạt đến giới hạn thể chất và qua đời (chẳng hạn như do đau tim hoặc đột quỵ). Ở Nhật Bản, nó đặc biệt gắn liền với nền kinh tế bong bóng những năm 1980, khi nhiều nhân viên văn phòng làm việc với số giờ dài đến vô lý; tuy nhiên, nó vẫn là một vấn đề tồn tại cho đến ngày nay trong xã hội chú trọng công việc của Nhật Bản.
**Phép thuật Bộc phát (Magical Rampage)**
Nguyên gốc tiếng Nhật: *mahou no bousou*. Cụm từ này gắn liền với các trò chơi *Dragon Quest*, và chỉ một hiện tượng ngẫu nhiên khi một câu thần chú sẽ mạnh hơn bình thường khi được sử dụng.
**Hát Yodel trên dãy Alps (Yodeling in the Alps)**
Tham khảo đến anime năm 1974 *Arupusu no Shoujo Haiji*, hay *Heidi, Cô bé trên dãy Alps*. Đáng chú ý, bộ phim được đạo diễn bởi người sáng lập Studio Ghibli, Takahata Isao.
**"Gối ô—" ("Dutch Wi—")**
Tức là gối ôm (Dutch wife), trong trường hợp này là một chiếc gối ôm hình người hoặc búp bê tình dục. Chi tiết "ghế hành khách trên ô tô" liên quan đến việc một số người được cho là sử dụng búp bê bơm hơi để tạo vẻ như có nhiều hành khách trong xe hơn thực tế, cho phép họ sử dụng các làn đường đi chung xe nhanh hơn để tránh kẹt xe giờ cao điểm.
**Tư thế của Minori (Minori’s Posture)**
Cách Minori tựa vào bàn với các ngón tay đan vào nhau trước mặt là một tham khảo trực tiếp đến tư thế thường được Ikari Gendou sử dụng trong *Neon Genesis Evangelion*. Lời dẫn truyện và lời thoại sau đó đều chứa nhiều chi tiết ám chỉ đến cùng một bộ phim.
**Hệ thống giáo dục của Nhật Bản (Japan’s Educational System)**
Giáo dục ở Nhật Bản thường phụ thuộc rất nhiều vào việc học thuộc lòng—một điều khó tránh khỏi khi ngôn ngữ viết của bạn bao gồm hàng ngàn ký tự riêng biệt, nhưng điều này (theo các nhà phê bình) có thể kìm hãm sự phát triển tư duy sáng tạo độc lập khi mở rộng ra phần còn lại của chương trình giảng dạy. Đó là lời chỉ trích mà Hikaru đang ám chỉ trong cuộc thảo luận này: sự tập trung vào việc ghi nhớ hơn là hiểu biết.
**Goethe hay Heine**
Johann Goethe (1749–1832) là một nhà văn và nhà tư tưởng người Đức có tác phẩm bao trùm một loạt các lĩnh vực và chủ đề đa dạng đến chóng mặt. Heinrich Heine (1797–1856) là một nhà thơ, cùng với nhiều vai trò khác, người đã đưa ra rất nhiều lời châm biếm đối với phong trào lãng mạn đã bao trùm thơ ca vào khoảng thời gian ông sống.
**Chúng ta không có lựa chọn nào khác ngoài việc chết! (We Have No Choice but to Die!)**
Một câu thoại từ *Madoka Magica*. Ở Nhật Bản, câu thoại này ("Shinu shika nai ja nai!") đã trở thành cơ sở cho một số meme.
**Nghiêng về Yan- hơn là -Dere (More Yan- than -Dere)**
Một lần nữa, *yandere* là một kiểu nhân vật khuôn mẫu (thường là nữ) trong anime, người yêu nhân vật chính (đó là phần *-dere*), nhưng cũng có xu hướng gây ra bạo lực thể chất nghiêm trọng cho anh ta (đó là phần *yan-*).
**Cứu trợ Thiên tai (Disaster Relief)**
Như chúng tôi đã lưu ý trước đây, Lực lượng Phòng vệ Nhật Bản bị hạn chế rất nhiều trong các hoạt động quân sự cụ thể mà họ được phép thực hiện. Tuy nhiên, các hoạt động hòa bình được cho phép, và Lực lượng Phòng vệ thường được triển khai để ứng phó với các thảm họa thiên nhiên, phần nào giống như cách Lực lượng Tuần duyên được sử dụng ở Mỹ.
**Tự động Chuyển đổi (Auto-Changer)**
Trong tiếng Nhật, sức mạnh này được gọi là *jidou shokubai* (tự động xúc tác), và được chú giải bằng chữ katakana là *ooto cheinjaa*.
**"Tên tôi không phải là Thỏ..." ("My Name Isn’t Bunny...")**
Tham khảo đến *Tiger & Bunny*, một bộ phim thường được mô tả trên internet Nhật Bản là "hành động anh hùng đôi bạn" (*baddii hiiro akushon*).
**Thần Ngủ (The Sandman)**
Phiên bản Thần Ngủ của Nhật Bản là *suima* (睡魔), bao gồm Hán tự cho giấc ngủ và Hán tự chỉ một sinh vật ma thuật. Trong tiếng Nhật, Shinichi nói rằng Myusel dường như đang "chiến đấu với một *suima*/linh hồn giấc ngủ đặc biệt hung dữ."
**Ném bom vào Bão (Bombing Hurricanes)**
Đây là một điều đã thực sự được đề xuất trong quá khứ như một cách để ngăn chặn các cơn bão đặc biệt tồi tệ. Tuy nhiên, như Shinichi nhận xét, một cơn bão đơn giản chứa quá nhiều năng lượng để có thể bị vô hiệu hóa bởi bất kỳ lượng vũ khí hợp lý nào. (Đó là chưa kể đến vấn đề tiềm ẩn về bụi phóng xạ khi sử dụng bom hạt nhân.)
**Ngươi muốn làm gì? (What Do You Want to Do?)**
Toàn bộ câu thoại này đến từ một tập của *Gundam Unicorn*.
**Byar\*\*nt Custom**
Byarlant Custom, một Mobile Suit mạnh mẽ từ cùng một bộ phim.
**Đạn tuần kích 110mm (110mm LAM)**
LAM là viết tắt của Loitering Attack Munition (Đạn Tấn công Tuần kích), một hệ thống trong đó vũ khí (chẳng hạn như máy bay không người lái) ở lại một khu vực (tức là lảng vảng) cho đến khi tìm thấy mục tiêu phù hợp, sau đó nó sẽ tấn công. Như Shinichi nói, điều này cũng đã được tham khảo trong đoạn ở Bahairam trong Tập 5.
**Con người dường như trở nên mạnh mẽ hơn trong cơn khủng hoảng (People Seem to Get Stronger During a Crisis)**
Chỉ là một điểm đáng chú ý, câu này trong tiếng Nhật là *kajiba no baka-jikara*, nghĩa đen là "sức mạnh phi thường tại hiện trường vụ cháy." Hình ảnh này là về một người làm điều gì đó phi thường khi đối mặt với một trận hỏa hoạn dữ dội, tương đương với câu ngạn ngữ về bà mẹ nâng cả chiếc ô tô lên khỏi người con mình.
**Nắp khí quyển (Atmospheric Lid)**
*Kuuki no futa* (空気の蓋, "nắp không khí") trong tiếng Nhật. Đây dường như là một thuật ngữ được bịa ra. Có lẽ nó liên quan đến việc các pháp sư nhà vệ sinh tạo ra một hiện tượng gió ngăn cản các tinh linh thoát ra ngoài.
**Nou-kan! Nou-kan!**
Tham khảo từ phiên bản anime của bộ truyện *Tobaku Mokushiroku Kaiji*, một câu chuyện về những người đánh bạc mà chúng ta đã gặp trong các ghi chú này trước đây.