Có một câu nói, nghệ thuật là đời sống cao hơn đời sống nguyên bản.
Từ xưa tới nay, những lời này là chân lý không thay đổi. Không có công việc, không có đủ thực phẩm lấp đầy bụng, ai còn lòng dạ nào mà đi suy xét văn minh tinh thần, từ đó sáng tạo ra nghệ thuật đây.
Người nguyên thủy cũng phải ăn uống no đủ rồi mới có thể vẽ trên vách đá nhỉ?
Hiện tại là thời đại vật chất cực kỳ phong phú, nghệ thuật sáng tác bị khai thác với mức lớn, hầu như không còn, rất nhiều nghệ thuật gia cũng đã lâm vào tình trạng khô cạn linh cảm.
Ví dụ như giới âm nhạc, chất lượng của ca khúc mới càng ngày càng thấp đi, trong mấy buổi tiệc văn nghệ, mọi người buộc lòng phải hát lặp đi lặp lại rất nhiều bài hát kinh điển cũ.
Trên phương diện tạo hình mỹ thuật rồi thư pháp, gần đây không nghe thấy trong nước xuất hiện người mới xuất sắc gì, ngược lại tác phẩm của các nhà mỹ thuật tạo hình, nhà thư pháp đã mất lại bị xào lên giá càng ngày càng cao.
Nếu thời đại này cứ tiếp tục kéo dài như vậy, các nhà hội họa mất đi linh cảm sáng tác nghệ thuật, chỉ có thể tiếp tục duy trì hơi tàn.
Dưới tình huống linh cảm sáng tác bị đào móc tới hầu như không còn thế này, chỉ cần nhìn thấy một tia linh cảm chợt lóe lên trong sinh hoạt cũng đủ khiến các nghệ thuật gia hóa thành lang hổ nhào đầu tiến tới.
Hôm nay, tôi và Tưởng Mộc Thanh đã bị một con sói nghệ thuật gia chộp trúng. Ánh mắt ông ta nhìn tôi vói Tưởng Mộc Thanh hệt như mắt sói đói phát ra tia sáng xanh.
Tôi vốn tưởng bởi vì chúng tôi phát ra tiếng động kỳ quái trên hành lang tòa nhà nên bị các hộ gia đình gọi bảo vệ tới đuổi đi. Nhưng ông lão nghe thấy giọng nói mà mở cửa kia chẳng những không đuổi chung tôi đi, còn vô cùng hiền lành hòa ái mời chúng tôi vào nhà ông ấy làm khách.
Chúng tôi vốn định từ chối, nhưng ông lão lại cứ nhiệt tình mời. Thịnh tình không thể từ chối, hơn nữa đúng là chúng tôi đã đứng trong hành lang phát ra tiếng động ảnh hưởng tới các hộ gia đình, lòng mang áy náy, cuối cùng chúng tôi đã đồng ý với ông lão.
“Ôi, chúng ta cứ cố gắng hết sức đi.”
Nếu là tới phòng trực lấy gói hàng chuyển phát nhanh hoặc đi mua đồ gì đó giúp ông lão, chúng tôi cũng vui lòng ra sức. Thoạt nhìn ông lão đi lại cũng không quá tiện, kính già yêu trẻ lại là truyền thống tốt đẹp nước nhà.
“Mời hai cháu làm người mẫu cho ông, chỉ cần một lúc là đủ.”
Ông lão bày ra vẻ mặt trông chờ nhìn chúng tôi, hai tay nắm chặt lại với nhau. Ánh mắt ông ấy phát ra tia sáng khiến người sợ hãi.
“Vâng, chỉ cần không phải cởi quần áo là được.”
Tôi biết họa sĩ theo trường phái phương Tây thích vẽ hình lõa thể, mà trong phòng vẽ tranh của ông lão lại chỉ có một vài bức tranh sơn dầu cho chính ông ấy tự sáng tác, trong đó thật sự có bức tranh sơn dầu về cơ thể người.
“Không phức tạp vậy đâu, chỉ cần hai cháu bày ra tư thế vừa rồi là được.”
“Tư thế vừa rồi?”
Tôi và Tưởng Mộc Thanh nhìn nhau. Sau đó, chúng tôi được ông lão đưa tới phòng vẽ tranh.
Ông ấy chỉ vào mặt tường, kêu chúng tôi bày ra tư thế lúc đứng trên hành lang mới rồi. Bản thân ông ấy thì đi lấy giá vẽ đặt ngay phía trước chúng tôi, sau đó lại dùng bút chì chuẩn bị phác họa.
Ông phải nói tư thế mới vừa rồi là tư thế gì chứ?
Tưởng Mộc Thanh tựa trên tường không ngừng cười, tôi thì nghiêm túc dùng hai tay vịn tường, dùng khí thế căng thẳng ép cô ấy vào giữa hai tay.
Hình như đây là “bích đông” trong truyền thuyết.
Chờ đã, vì sao tôi lại “bích đông” Tưởng Mộc Thanh nữa vậy? Vừa nãy tôi không nhận ra chút nào. Hiện tại nghĩ lại, thật quá xấu hổ.
Bị ông lão nhắc nhở như thế, tôi và Tưởng Mộc Thanh đều đỏ bừng mặt.
“Không sao đâu, đừng căng thẳng, cố gắng nhập tâm.”
Thấy chúng tôi cúi đầu, ông lão nói chúng tôi không cần vội, dùng giọng điệu dễ dàng trấn an chúng tôi. Nói chung là cho dù có sợ cũng phải kiên trì lên.
Tưởng Mộc Thanh thành thật dính lên tường, tôi thì cẩn thận lại lần nữa chắn cô ấy trên tường, cố gắng khôi phục tư thế trong trí nhớ.
“Vẻ mặt! Vẻ mặt! Không có cảm giác như vừa nãy.” Ông lão dùng bút chì vẽ vài nét sau đó ngừng lại, tỏ vẻ không hài lòng lắm với tư thế của chúng tôi.
“Nữ sinh phải bày ra cảm giác như bị chọc cười, nam sinh phải rất nghiêm túc rất thật thà, đại khái là biểu lộ của nam sinh chọc nữ sinh buồn cười, sau đó cố gắng thêm chút tình cảm vào.”
Ông lão như một đạo diễn đang chỉ đạo cho chúng tôi xem phải diễn cảnh này như thế nào. Thế nhưng sao biểu lộ của nam sinh có thể chọc nữ sinh cười được?
Thích thì hẳn nên vui vẻ đáp lại, mà không thích thì hẳn nên nói một câu “cậu là người tốt”, sau đó lạnh lùng rời đi, ngay cả bạn bè cũng không thể tiếp tục làm.
Nếu nói vui cười, hẳn phải là lúc bạn thân khác phải của bạn nữ thổ lộ mới đúng. Lúc này các nữ sinh sẽ cho rằng bạn thân mình đang nói đùa, kìm lòng không đặng mà cười đau bụng. Hành động này cũng nghiệm chứng cho câu danh ngôn: “Mình xem cậu là anh em, vậy mà cậu lại muốn lên giường với mình? Đây không phải thật đúng không?” Sau đó là cười đau bụng.
Dựa vào biểu hiện bên ngoài, tư thế của chúng tôi lúc ở ngoài hành lang ban nãy cũng xấp xỉ với lúc này. Tôi nghiêm túc xin cô ấy làm giúp tôi một chuyện, mà cô ấy lại cho rằng chuyện tôi nhờ cậy rất buồn cười, cũng khiến cô ấy cười tới mức không kìm nén được.
Sau khi hiểu tình tiết, tôi nhanh chóng tiến vào trạng thái, nghiêm túc kề sát mặt tới nhìn chằm chằm Tưởng Mộc Thanh. Vì không để mình gặp phải tình huống giao động như lúc ở trong tàu điện ngầm, tôi đưa mắt tập trung vào mi tâm Tưởng Mộc Thanh.
“Động tác của nam sinh phải đúng chỗ, sắp cười, đừng căng mặt.”
Ông lão bắt đầu động bút trên giấy, thoạt nhìn vì để tiết kiệm thời gian nên ông ấy định vẽ tôi trước.
Mà Tưởng Mộc Thanh lại không thể tiến vào trạng thái chút nào. Cô ấy nhìn tôi chằm chằm, cũng không cười to như vừa nãy mà dần dần tăng nhịp hô hấp. Thậm chí tôi còn có thể nghe được tiếng tim đập truyền tới từ trước ngực cô ấy.
Cô ấy còn đang căng thẳng lắm sao?
Cô ấy thở dốc trước mặt tôi, khiến tôi sắp không thể nghiêm túc tiếp nữa. Ánh mắt và vẻ mặt mong đợi của cô ấy khiến tôi đỏ mặt tới mang tai. Nếu không phải có bên thứ ba ở đây, tôi cũng không biết mình sẽ làm ra chuyện gì nữa.
Cách quá gần nhưng lại không thể hôn lên, đôi bên đều cảm thấy trong lòng ngứa ngáy. Lại thêm thân phận người làm mẫu khiến chúng tôi căng thẳng cực độ, hoàn toàn không thể bày ra tâm tình như lúc ở ngoài hành lang.
Nhất định phải làm gì đó để khiến cô ấy bật cười, chí ít cũng khiến cô ấy không nhìn tôi với ánh mắt đứng đắn như vậy nữa.
Dưới sự thúc giục của ông lão, tôi nghĩ tới việc hát. Dựa theo kinh nghiệm trước đây, ngoại trừ hát quốc ca, những bài hát khác có thể bị tôi hát thành trò cười. Nghe thấy tiếng hát hỏng bét, ngũ âm không hoàn chỉnh, hẳn chẳng ai có thể nén cười nổi.
Vì vậy, không có bất kỳ chuẩn bị gì, tôi bắt đầu hát một bài hát.
“Một mình lưu luyến quanh quẩn trong đám người”
“Bước qua mấy con phố không nổi tiếng”
“Một mình dựa cửa châm thuốc trong đêm khuy”
“Lại xem mấy bộ phim truyền hình không mấy nổi tiếng”
“Một mình chụp ảnh lưu niệm trong gió tuyết”
“Hưởng thụ vài nỗi khổ ly biệt không liên quan”
Tuy tôi mới hát tới câu thứ hai, Tưởng Mộc Thanh đã nở nụ cười, nhưng tôi vẫn vô cùng nghiêm túc mà hát hết cả bài. Tới mức ông lão cũng không nhịn được hỏi tôi xem đây là thần khúc từ nơi nào tới, hại ông ấy còn không thể cầm chắc bút chì.
Tưởng Mộc Thanh vừa cười lên đã khó có thể quay lại dáng vẻ nghiêm chỉnh lúc trước, cho nên cô ấy có thể nhanh chóng tìm lại tư thế lúc ở ngoài hành lang, trợ giúp ông lão hoàn thành bước vẽ phác thảo. Trong lúc làm người mẫu, chúng tôi câu có câu không bắt đầu hàn huyên với ông lão.
“Ông à, một bức tranh của ông có thể bán được với giá bao nhiêu vậy?”
Tuy nghệ thuật là vô giá, thế nhưng nghệ thuật cũng có thể ghi giá công khai. Chỉ có điều giá trị của các tác phẩm không đồng nhất. Nói không chừng, những tác phẩm tầm thường của họa sĩ nổi tiếng sẽ được yết giá đắt gấp mấy lần tác phẩm nổi tiếng của họa sĩ bình thường.
Tới tận bây giờ tôi vẫn không thể nào hiểu được tác phẩm của họa sĩ trừu tượng, có thể nó có tư tưởng gì ẩn bên trong. Thế nhưng nói thật, mọi người nhìn vào tác phẩm ấy sẽ chỉ liên tưởng tới tác phẩm bút màu của học sinh cấp một thôi.
Có lẽ cảnh giới cao nhất của nghệ thuật là trở thành một loại tượng trưng. Chỉ cần là tác phẩm do danh gia sáng tạo ra sẽ là tác phẩm tốt, bất kể lúc trước đối phương đã sáng tác từ ý tưởng gì cũng có thể được hậu thế lý giải thành tác phẩm của thần.
“Bình thường khoảng hai vạn.”
“Nhiều tiền như vậy sao?!”
Thoạt nhìn họa sĩ dễ kiếm tiền hơn tác giả một chút thì phải. Tác giả phải gõ chữ rất lâu mới có thể viết ra một bộ hoàn chỉnh, mà họa sĩ chỉ cần tốn thời gian không lâu đã vẽ được một bức tranh. Tranh họa sĩ vẽ ra xong có thể trực tiếp bán đi, nhưng tác giả thì phải tìm được nhà xuất bản.
Đột nhiên tôi muốn học vẽ tranh, tôi còn có một thân vi khuẩn nghệ thuật đây.
“Nhưng yết giá cao như vậy có thể bán được không ạ?”
Tôi không khỏi há miệng hỏi. Thế nhưng vừa mở miệng tôi đã biết mình không nên hỏi vấn đề đường đột như vậy. Tôi hỏi vậy rõ ràng là đang phủ định giá trị tác phẩm của lão họa sĩ.
“Nói chung giá cả là vậy, có người đồng ý mua thì bán, không ai muốn mua thì mang về nhà tự cất giữ. Nhưng trước mắt, tình hình mua bán của ông cũng khá tốt.”
Lão họa sĩ cũng không tức giận mà tiếp tục vẽ.
“Ông à, cháu có một chuyện muốn xin ông giúp.”
Nghe thấy câu này, Tưởng Mộc Thanh vẫn luôn duy trì ý cười cẩn thận nói với ông lão.
“Chuyện gì?”
“Nếu không ai muốn mua bức tranh này, có thể bán nó cho bọn cháu không ạ?”
Tưởng Mộc Thanh nhẹ nhàng hỏi.
“Được rồi, dù sao cũng là vẽ hai cháu, nếu có thể bán cho hai cháu thì thật tốt tới không thể tốt hơn. Như vậy đi, nếu cuối cùng ông không bán được bức tranh này, ông sẽ tặng cho hai cháu.”
“Thật ạ? Bọn cháu cảm ơn ông thật nhiều.”
Nghe thấy mình có thể được tặng bức tranh trị giá hai vạn, tôi không khỏi hô lên.
“Đừng khách khí. Hiếm khi gặp được người trẻ tuổi tới kiên nhẫn giúp đỡ như vậy. Lại nói tiếp, nhìn hai đứa ông lại nhớ lại ông cũng từng có một thời trẻ tuổi như vậy. Thời gian trôi qua quá nhanh…”
“Là chuyện của ông với bà sao ạ?”
Tưởng Mộc Thanh tò mò mà quan tâm hỏi.
“Đúng vậy, ôi, ông rất muốn quá khứ quay lại một lần nữa.”
Lão họa sĩ hơi dừng bút sau đó lại tiếp tục vẽ. Đầu bút chì nhọn phát ra tiếng ma sát sàn sạt trên giấy vẽ.
“Vậy bà…” Tưởng Mộc Thanh mới nói được nửa câu đã ngừng lại, như hiểu rõ điều gì mà nhìn về phía tôi.
Thực ra chúng tôi tới nhà ông ấy lâu như vậy rồi, nhưng hình như trong nhà này chỉ có một mình ông họa sĩ. Dựa vào tuổi tác của ông ấy, có khi bà cụ đã qua đời rồi cũng nên.
“Không có gì phải nghi kị, bà ấy đã đi được một năm rồi.”
Lão họa sĩ lộ mặt ra từ phía sau bức tranh, hậm hực cười với chúng tôi, hệt như đã có thể thoát khỏi nhớ nhung hoài niệm.
“Xin lỗi.”
Ý thức được mình vừa nhắc tới chuyện không nên nhắc, Tưởng Mộc Thanh cúi đầu xuống.
“Nữ sinh, vẻ mặt, vẻ mặt!”
Lão họa sĩ thấy Tưởng Mộc Thanh không chuyên tâm, vội vàng nhắc nhở. Tưởng Mộc Thanh lại vội vàng cười với tôi.
“Mặc dù lão thái bà đã rời đi, nhưng ông không hề cảm thấy cô độc, bởi vì trong lòng ông có bà ấy. Nếu không nhịn nổi nữa, ông có thể xem ảnh với video. Ông muốn sống thật khỏe mạnh, tranh thủ sống tới trăm tuổi. Tới lúc đó khi đoàn tụ, ông cũng có vốn liếng để khoe khoang trước mặt bà ấy.”
Lão họa sĩ nửa đùa nửa thật nói, còn hạnh phúc nhìn về phía chúng tôi. Vì sao sau khi bị ép chia lìa, ông ấy còn vui vẻ như vậy?
Trong thiên hạ này không có bữa tiệc nào không tàn, nhưng yến hội náo nhiệt có thể lưu lại kỷ niệm cho chúng tôi, chỉ cần dụng tâm tuyệt đối không quên. Mùi thức ăn trên bàn, tiết mục đặc sắc, cả người chúng ta quý trọng…
Tôi không khỏi dời tầm mắt khỏi mi tâm Tưởng Mộc Thanh, mở rộng tới toàn bộ khuôn mặt quen thuộc của cô ấy.
“Nam sinh, vẻ mặt!”
“A, xin lỗi ông.”