“Khi nói về những câu chuyện—”
Sau khi bắt đầu, Meniko vội vàng chêm vào câu, “Ôi, tớ không có ý nói ‘câu chuyện’ đâu,” tự sửa lời mình.
“Thế gian này, người ta vẫn bảo có hai nửa: mặt trước và mặt sau. Nhưng tớ tự hỏi, ranh giới nằm ở đâuuuuu? Hay phải chăng chúng ôm trọn lấy nhauuu, như hai mặt của cùng một lưỡi dao?”
Tôi cảm thấy cô ấy chẳng cần phải sửa lời khi đặt ra câu đố ấy, và nó vẫn sẽ ổn nếu để nguyên “câu chuyện” thay vì “mọi thứ,” nhưng dù sao, có lẽ Meniko không hề có ý gợi lên những câu hỏi triết học sâu sắc. Vì Hamukai Meniko, người bạn duy nhất của tôi tại khuôn viên Đại học Quốc gia Manase, chẳng phải kiểu con gái như thế.
Cô ấy hoàn toàn tách biệt khỏi bất kỳ ý nghĩa sâu xa nào.
Nhưng nói thế không có nghĩa là cô ấy nông cạn… Nếu diễn đạt theo kiểu của cô ấy, tôi sẽ nói rằng cô ấy tận hưởng một sự thiếu vắng ý nghĩa đầy sâu sắc.
Dù sao, với những ai biết tôi, Araragi Koyomi, từ thời trung học, ý nghĩ rằng tôi có một người bạn có lẽ gây sốc chẳng kém gì chuyện tôi sinh con. Nhưng ngay cả tôi cũng tự thấy sốc với chính bản thân mình.
Tôi sẽ không kết bạn, vì nhân gian cường độ của tôi sẽ giảm — dù trước đây tôi vốn là kẻ cứng đầu khăng khăng tin vào điều đó, nhưng rồi tôi đã xấu hổ mà cải tạo bản thân, tái sinh làm một con người mới. Ít ra là phải thế. Vậy mà chín tháng sau khi vào đại học, tôi vẫn chỉ kết thân được với mỗi một người... Bình thường, chơi game trên điện thoại còn kiếm được nhiều bạn hơn ấy.
Tôi đã ký hiệp ước hữu nghị với Meniko ngay khi nhập học, nên đã bắt đầu nghĩ: ôi, có lẽ đại học sẽ là một trang mới mẻ chút với mình. Nhưng trái với kỳ vọng, chẳng khác biệt tí nào. Một sự gia tăng nhỏ nhoi vẫn chỉ là nhỏ nhoi, mà nhìn từ góc độ khác, thậm chí còn là suy giảm trầm trọng. Bám víu phong cách xưa một cách ngoan cố, chủ nghĩa cô lập của tôi vẫn nguyên vẹn.
Nếu phải tính cả những người bạn tôi chỉ gặp trong khuôn viên trường, thì có thể thêm cả Kujaku-chan - dù cô ấy không có tên trong danh sách sinh viên. Nhưng nếu xem cô ấy là bạn, thì dấu hiệu trưởng thành của tôi lại càng mờ nhạt hơn.
Có khi bạn còn cho là tôi đang thụt lùi ấy chứ.
Nhân tiện, nói về Oikura-chan - bạn thời thơ ấu của tôi - hiện tại tôi đã cắt đứt liên lạc với cô ấy rồi. Thật đấy, cổ vẫn nóng tính như xưa, đúng là cô gái phiền phức. Chỉ vì tôi chuyển đến sống ở căn hộ ngay bên cạnh cô ấy thôi mà...
Phải làm gì đó với tính khí ấy của cô ấy mới được. Nghĩa là, tôi phải làm gì đó.
Bỏ chuyện đó qua một bên đã, hãy trả lời câu hỏi từ người bạn duy nhất của tôi. Dù sao cô ấy cũng là người bạn độc nhất mà.
Tôi phải trân trọng bạn bè mình. Như là một con người.
Triết lý tôi theo đuổi cuối cùng hóa ra lại trở thành một khẩu hiệu cực kỳ sáo rỗng, nhưng dù sao thì, hãy cùng giải đáp câu đố mẹo mà cô ấy đã đưa ra khi tôi đang ôn thi học kỳ hai tại căng-tin - dĩ nhiên, rõ như ban ngày là đó chỉ là một câu đố.
"Mặt trước và mặt sau? À..."
Tôi mơ hồ nhớ lại cô em khóa dưới hồi cấp ba, người sống chỉ để đánh đố người khác, rồi ngẫm nghĩ lời em ấy... Em ấy đã nói gì nhỉ? Mặt trước có phải là một phần của mặt sau không, hay mặt sau là một phần của mặt trước? À há, tôi cá là mấu chốt nằm ở chỗ cô ấy không hỏi: 'Mặt trước có ở trước mặt sau không, hay mặt sau có ở sau mặt trước không?’
Tôi có thể cảm nhận những bánh răng trong đầu mình xoay chuyển.
“Mặt trước là một phần của mặt sau, phải không?”
Đó là câu trả lời của tôi. Ước gì câu trả lời này đổi được thành tín chỉ, đỡ phải vật vã ôn thi... Mà đời tôi toàn bị mấy cô gái thúc ép học hành thôi.
“'Ừm, ừm. Thế lý do là gì nàooo?”
“Lý do nằm ở cách viết chữ Hán. Trong chữ 'mặt sau' [裏] có chứa chữ 'mặt trước' [表].”
Nói cách khác, 'mặt trước [表] là một phần của mặt sau [裏]'.
[衣] + [里] = [裏].
Thứ tự nét bút hoàn toàn khác, nhưng ý tưởng là vậy.
Nếu bạn đậy một tấm chắn [衣] lên trước cửa [里] - nó sẽ trở thành cửa sau [裏].
“Chuuẩn rồiiii. Woohoooo!'"
Meniko vỗ tay rôm rả, không tiếc lời khen ngợi.
Riêng tôi thì muốn bảo chính cô ấy mới đáng được khen vì đã nghĩ ra câu đố ấy. Nhưng mà xem nào, một người kỳ quặc như Meniko - vào khoa Toán chỉ để học mật mã - thì câu hỏi này hẳn là dễ như ăn kẹo. Xét về độ bí ẩn, nó chỉ tương đương truyện trinh thám Edogawa Shōho thôi.
Có lẽ chính những chi tiết này làm nên con người Meniko, nhưng đồng thời tôi cũng nghi ngờ rằng cô ấy đang thử thách mình. Giữa lúc tôi đang bận ôn thi nữa chứ.
Đây là bài test tâm lý gì vậy?
“Không đùa đâu, tớ thực sự bất ngờ đấy. Koyomi-chaaan giỏi thật, không cần viết ra mà vẫn giải được. Trong đầu cậu chắc có cái bảng phấn hẳn hoi nhỉ?'
“Hồi nhỏ, người ta gọi tớ là Gonsuke - cỗ máy đào khoai siêu hạng. Không phải tự nhiên mà có biệt danh đâu.'
Có lẽ chỉ ma cà rồng 600 tuổi mới hiểu, nhưng tôi hơi đánh cược khi dẫn truyện '21 Emon' với một sinh viên đại học. Ấy thế mà Meniko cười như nắc nẻ: 'Ahahahahaaa'.
Cô ấy luôn cười với mọi thứ tôi nói.
Kết quả là, tôi bắt đầu thấy mình hơi... nghiện cảm giác mạo hiểm rồi đấy.
"Chà, nhìn kanji tên Koyomi [暦] giống hệt biểu tượng robot ấy nhỉ. Ghen tị quá đi.”
“Nhưng tớ chưa bao giờ thấy vui khi tên mình trông như robot cả.”
“Không sao không sao! "Meniko" còn có chữ "tử" [命日] trong đó nữa kìa. Ngày nào tớ cũng sống với tâm niệm "hôm nay là ngày giỗ của ai đó". Ngày giỗ lúc nào cũng có hết á.”
Nhiều quá rồi đấy.
Cá nhân tôi thấy họ "Hamukai" của cô ấy kỳ lạ hơn tên "Meniko", nhưng khi hỏi thì hình như cô nàng khá thích cái họ này vì nó gợi nhớ đến hamster. Hóa ra trước đây cô ấy từng nuôi một con hamster... Dù tôi vẫn không dứt bỏ được nghi ngờ rằng chính vì họ "Hamukai" nên cô ấy mới nuôi hamster thay vì chó mèo.
Giống như câu hỏi con gà hay quả trứng có trước vậy.
Khả năng để ý đến ấn tượng thị giác của chữ viết của cô ấy đúng là đáng nể.
Thú thực, tôi đã viết chữ "mặt trước" [表] và "mặt sau" [裏] không biết bao nhiêu lần trong đời, nhưng chưa một lần nghĩ đến chuyện này cho đến hôm nay. Giờ thì chắc tôi không thể viết những chữ đó mà không bị ám ảnh nữa... Có lẽ cũng không ngoa khi nói rằng nó đã thay đổi cách nhìn của tôi về cuộc sống.
À mà thôi, nói vậy hơi quá. Nhưng xét theo khía cạnh đó, dù tiếng Nhật là môn tôi học dở nhất, Meniko vẫn chơi với tôi cũng là điều khá kỳ diệu... Mà nói đi cũng phải nói lại, bạn bè của Meniko đâu chỉ có mỗi tôi. Cô nàng có cả một mạng lưới quan hệ dày đặc bạn bè thân thiết kia mà.
Meniko tham gia tới hai mươi lăm câu lạc bộ.
Bản thân việc trường có tận hai mươi lăm câu lạc bộ đã khiến tôi ngạc nhiên.
Có thật mọi người đều đam mê nhiều thứ đến vậy không?
Bạn bè thời phổ thông của tôi không có ai như thế...Ngay cả Hanekawa, con nhà người ta, cũng chẳng phải tuýp có nhiều bạn bè, còn 'quỷ giao tiếp' Kanbaru thì chỉ chuyên môn hóa trong lĩnh vực đặc thù của em ấy.
Ngay cả câu lạc bộ bóng rổ nữ trông bề ngoài thì trong sáng, nhưng bên trong toàn chuyện mờ ám. Dính vào là không gỡ ra được.
Tuy nhiên, việc câu hỏi 'mặt trước và mặt sau' này không chỉ giới hạn ở bộ hình chữ viết đã cho thấy chiều sâu trong con người Hamukai Meniko.
Sự thâm căn cố đế của cô ấy... Một thứ thâm căn cố đế vô nghĩa.
"Tớ muốn nói là, trong truyện, à không, trong mọi thứ, người ta bảo có mặt trước và mặt sau, nhưng thực raaaaa, mặt trước là một phần của mặt sau, đúng không nào?"
Meniko tiếp tục như vậy.
Thay vì giải thích cho tôi về giả thuyết abc.
"Dạo nàyyyyy, tớ hay nghĩ về tính bất đối xứng của các từ trái nghĩa. Nghịch đảo của 'trên' chưa chắc đã là 'dưới', nghịch đảo của 'phải' không hẳn là 'trái', nghịch đảo của 'trước' không nhất thiết là 'sau', và nghịch đảo của 'cho phép' chưa chắc đã là 'cấm', đúng không nhỉ?"
"Cái cuối cùng hình như có gì đó sai sai thì phải?"
"Và nghịch đảo của 'chịu tổn hại' không phải nhất thiết là 'gây tổn hại'."
Nói rồi, cô ấy liếc mắt về phía tôi, trao một ánh nhìn đầy ẩn ý. Hay đúng hơn không phải là ánh nhìn, mà là cô ấy đang thiết lập giao tiếp bằng mắt với tôi. Như thể muốn nói: "Đây mới là điểm mấu chốt nè!" Là bạn cô ấy, thật khó để mà phớt lờ khi bị nhìn kiểu đó.
Đã đến lúc kiểm tra nền tảng của bản thân rồi.
May mắn làm sao, khi nhắc đến “người chịu tổn hại” (nạn nhân) và “người gây tổn hại” (thủ phạm) và mấy từ liên quan, tôi đã có cơ hội suy ngẫm sâu sắc về chúng suốt mười chín năm. Hoặc có lẽ nói rằng tôi đã phải chịu đựng những suy tư ấy sẽ chính xác hơn. Dù sao thì, gã mặc áo Hawaii kia cũng đã mắng mỏ tôi khá nghiêm ngặt về chuyện này.
Rằng ông ghét mấy tên diễn vai nạn nhân - mà, sự bất đối xứng của việc chịu và gây tổn hại ư? Meniko quả thực đã làm nó nghe phức tạp hơn hẳn.
Bằng cách không sử dụng từ “người” trong câu.
Những khái niệm như 'trên-dưới' hay 'phải-trái' thì dễ thấy là tương đối, có thể đảo ngược hoàn toàn khi soi gương, nhưng chẳng phải 'chịu tổn hại' và 'gây tổn hại' vốn dĩ đối xứng hoàn hảo sao?
Tùy thuộc vào cách bạn nhìn nhận vấn đề, thì thủ phạm cũng có thể là một nạn nhân, nên có khi đó là chủ đích của cô khi bao gồm cả cấu phần “con người”... Quả là một vòng luẩn quẩn.Và trong trường hợp này, vấn đề không còn nằm ở mặt chữ viết nữa, mà là ở xã hội.
Đằng sau mặt trước là mặt sau, nhưng đằng sau mặt sau lại là... mặt sau?
Người ta bảo mọi thứ như hai mặt đồng xu, nhưng chính việc mặt trước và sau đồng xu là cố định mới khiến việc tung đồng xu trở nên khả thi... Nếu 'ngửa' và 'úp' quấn vào nhau như hình tượng ouroboros (rắn tự cắn đuôi), thì trận bóng bầu dục Mỹ sẽ chẳng bao giờ bắt đầu.
Dù tôi chưa từng chơi bóng bầu dục bao giờ. Nhưng dù sao, cuộc trò chuyện cũng sẽ chẳng thể bắt đầu. Không phải cuộc trò chuyện, không phải mọi thứ, cũng chẳng phải những câu chuyện.
Được rồi, giờ thì phản hồi ánh nhìn của cô ấy thôi.
Dù có thể chỉ là một cái liếc mắt vô tình.
“Meniko, có chuyện gì thế? Nếu cần lời khuyên, tớ luôn ở đây cho cậu dựa vào. Tớ là vậy mà.”
“Đúnggg rồi. Koyomi-chaaan là tuýp người như vậy he. Đáng tin ghê.'"
Thật khó xử khi cô ấy đón nhận câu nói đùa của tôi bằng thái độ nghiêm túc. Tôi như bị bắt bài. Với cả việc cô ấy nghĩ tôi là loại người nghĩ rằng bản thân là loại người như vậy - cũng sai bét nốt. Ngay từ đầu, mấy lời hứa bất cẩn kiểu này đã khiến tôi dính chưởng không biết bao lần hồi cấp ba, và giờ lên đại học rồi vẫn chẳng thay đổi được. Đúng là chẳng chịu rút kinh nghiệm chút nào. Nếu phải nói, thì đây mới thực sự là con người tôi.
Một câu trả lời phù phiếm, tôi sẽ tự hủy hoại chính mình.
Một câu trả lời lông bông, tôi sẽ đào hai mồ chôn.
Như đào một ngôi mộ dưới đáy một ngôi mộ khác.
"Àaaa, nếu có chuyện gì đó xảy ra... chắc là tớ thành nạn nhân rồi...? Nhưng với tớ thì giống như đột nhiên đụng phải, ừm, một bóng ma hay hồn ma gì đó."
"Một nạn nhân—"
Một bóng ma. Một hồn ma?
Những truyền thuyết đô thị. Tin đồn đường phố. Lời đồn thổi vòng vo.
Dù có cho phép thêm thắt chút phóng đại — nghe vẫn thấy quen quen.
Nhưng tôi không thể chỉ đắm mình trong hoài niệm.
"...Cụ thể là thế nào?"
“Thay vì cụ thể… tớ đoán là nó giống kiểu hữu hình hơn…? Nó kiếu nhưưưưưưưư…”
Meniko bắt đầu xoay cây bút cảm ứng - rất hợp với hình ảnh một sinh viên đại học hiện đại, nhưng những lời cô ấy nói lại mang đậm chất một chuyên gia mật mã tương lai. Những từ ngữ ấy cổ xưa một cách kỳ lạ, mê hoặc một cách đáng sợ, và đơn giản là... rùng rợn.
"Trước khi nhận ra... thì hình như tớ đã bị ‘đột nhập phòng đêm' mất rồi."
『夜這い』(yobai): Tập tục lịch sử Nhật Bản về việc đàn ông đến phòng phụ nữ ban đêm. Dù trong bối cảnh gốc thì đây là hành động tự nguyện giữa các cá nhân, thuật ngữ này cũng được dùng cho trường hợp không có sự đồng thuận từ cả hai phía. Tôi muốn giữ nguyên từ gốc để bảo tồn bối cảnh văn hóa, nhưng mà vì từ này xuất hiện khá nhiều nên sẽ được đổi thành “đột nhập phòng đêm”. Câu gốc là ふたつ へんじであな ふたつ (futatsu henji de ana futatsu). 『二つ返事』(futatsu henji - nghĩa đen là 'đáp trả hai lần') — thành ngữ chỉ sự đồng ý nhanh chóng mà không suy nghĩ sâu, được pha trộn khéo léo với câu 『人を呪わば穴二つ』(hito o norowaba ana futatsu - 'Nguyền rủa người khác thì đào hai huyệt') (ngụ ý: hại người cũng là hại chính mình). Meniko dùng từ 『被害』(higai - 'tổn hại nhận về') và 『加害』(kagai - 'tổn hại gây ra'), trong khi Koyomi chỉ ra rằng cô ấy cố tình bỏ đi chữ 「者」(giả - chỉ người) - vốn sẽ biến chúng thành 『被害者』(higaisha - 'nạn nhân') và 『加害者』(kagaisha - 'thủ phạm') khi ghép vào. Việc dùng khái niệm trừu tượng thay vì chỉ thẳng vào con người khiến vấn đề nghe phức tạp hơn hẳn. Ở câu trước, Koyomi dùng từ 『肝心』(kanjin - 'điểm cốt lõi'), rồi ngay sau đó trong câu này lại dùng 『肝試し』(kimodameshi - 'thử thách lòng dũng cảm'). Xét theo nghĩa đen, có thể hiểu rằng cậu ấy đang bị thử thách để tìm ra trọng tâm vấn đề. Thông thường, người ta sẽ so sánh 『酸性』(sansei - 'tính axit') với 『アルカリ性』(arukarisei - 'tính kiềm'), nhưng Meniko lại dùng từ đồng âm 『賛成』(sansei - 'sự tán thành') để thay thế. Ý là trong tiếng Nhật thì bả chơi chữ từ “cho phép” thành một từ đồng âm khác nghĩa nên Koyomi mới thấy lạ. Ăn sâu vào và không lay chuyển được nữa Chơi chữ. Koyomi ý muốn nói đến tác giả Edogawa Ranpo (một tác gia trinh thám nhật bản) và từ Shoho (cơ bản)