Theo thời gian trôi qua, thứ đầu tiên hiện ra trước mắt Albert và Phynia không phải là mười lăm vạn đại quân của phe St. Mill, mà là công tác quản lý của học viện ma pháp.
Học viện ma pháp không phải là sau khi xây dựng xong, Albert có thể vứt cho Franken tự mình quản lý. Là một học viện được thành lập bằng ngân sách của Greyhawk, các công việc như quản lý hàng ngày, quản lý giáo dục, huy động và phân bổ tài chính, cũng như kiểm tra thu chi tài chính của học viện, chắc chắn phải kết nối với phe Greyhawk.
Phynia vốn định vứt thẳng chuyện này cho Bộ Tài Chính kiêm quản là được, dù sao thì chỉ là một học viện ma pháp cũng không có nhiều việc, thế nhưng Albert lại kiên quyết muốn thành lập một cơ quan mới cho những chức quyền này.
Trong văn phòng mà Albert ngày thường làm việc, Phynia lúc này đang ngồi trên đùi Albert vừa phê duyệt tài liệu, vừa hỏi hắn về vấn đề này.
“Tại sao lại phải làm lớn chuyện như vậy?” Phynia vung vẩy bản báo cáo mà Franken đã nộp lên trong tay hỏi: “Chẳng qua chỉ là một học viện ma pháp thôi mà, có cần phải vì thế mà thành lập riêng một cơ quan mới không?”
“Đương nhiên là cần rồi.”
Albert cười vuốt ve cái đầu nhỏ của Phynia.
Bởi vì hai ngày nữa hắn sẽ phải dẫn quân xuất chinh chống lại mười lăm vạn đại quân của phe St. Mill, nên mấy ngày nay, hắn bắt đầu thử giao các công việc chính vụ trong Rusatinia cho Phynia xử lý, còn hắn thì ngồi sau lưng Phynia, lúc thiếu nữ không hiểu thì chỉ đạo nàng.
Ví dụ như lúc này.
“Em có biết không, Phynia, sinh vật gọi là quan liêu này, xưa nay đều ghét sự thay đổi.”
“Đương nhiên biết chứ.” Phynia đảo mắt: “Cho nên sinh vật gọi là quan liêu này nên được đối xử như lừa, vừa dùng roi quất, vừa treo một củ cà rốt trước mặt họ, ép họ đi làm việc, gọi tắt là cà rốt và cây gậy.”
“Nói như vậy… cũng đúng.” Vẻ mặt của Albert rõ ràng có chút kinh ngạc, dường như không ngờ thiếu nữ chưa từng tiếp xúc với chính vụ lại có thể nói ra những “kiến thức uyên bác” như vậy. Nhưng nghĩ đến lai lịch của một nửa linh hồn của Phynia, hắn cũng rất nhanh đã nhẹ nhõm, chuyển sang nói tiếp:
“Em tuy đã nói đúng một phần, nhưng lại không hoàn toàn đúng. Sinh vật gọi là quan liêu này không phải chỉ cần cà rốt và cây gậy là có thể đối phó được, nếu thực sự đơn giản như vậy, thì chủ nghĩa quan liêu sẽ không bao giờ là một căn bệnh nan y.
Quan liêu ghét sự thay đổi. Sinh vật này sống trong thể chế, ký sinh trên thể chế, tất cả sức mạnh đều đến từ thể chế, vì vậy niềm tin của họ đối với thể chế cũng vô song. Rất nhiều người nói quan liêu là sinh vật có tình cảm lạnh lùng, thực ra không phải, tình cảm của quan liêu không kém bất kỳ ai, họ cũng có tín ngưỡng, nhưng tín ngưỡng của họ không phải là Thần Linh hay Ác Quỷ, mà là thứ trông có vẻ hư vô mờ mịt, nhưng lại thực sự tồn tại… đó là "thể chế".
Thể chế, nói theo một cách khác, chính là thói quen. Nguồn gốc thực sự của sức mạnh của quan liêu chính là thói quen, dân thường quen với việc tuân theo mệnh lệnh của quan viên, cấp dưới quen với việc tuân theo mệnh lệnh của cấp trên, địa phương quen với việc tuân theo mệnh lệnh của trung ương.
Trong lòng quan liêu có bản năng sùng bái sức mạnh của thói quen, do đó, họ ghét nhất sự không quen thuộc, và điều này cũng đã biến họ thành những sinh vật bảo thủ nhất thế gian. Bây giờ thử em nghĩ xem, trên thế giới này, có thứ gì có thể khiến quan liêu cảm thấy không quen nhất?”
“Hừm…” Phynia bắt đầu suy nghĩ. Bởi vì có sự tranh luận của bộ giáo dục trước đó làm nền, nên lần suy nghĩ này cũng khá dễ dàng: “Thứ không quen nhất… là mệnh lệnh vô lý, đến từ cấp trên?”
“Đầu óc cũng nhanh nhạy đấy.” Albert véo má thiếu nữ: “Vậy em cho rằng… việc tiếp quản công tác quản lý của học viện ma pháp, có được coi là một loại mệnh lệnh vô lý không?”
“Chắc là có nhỉ?” Phynia gật đầu, nhưng rồi lại kinh ngạc: “Nhưng từ một phương diện khác mà nói, công việc mới không phải là đại diện cho quyền lực mới sao? Quan liêu đối với quyền lực, nên là nhiệt tình mới phải chứ?”
“Ai có thể đảm bảo quyền lực mới này có thể rơi vào tay mình?” Albert nghiêng đầu hỏi lại: “Nếu ví các cơ quan quyền lực như một thân cây, thì quan liêu chính là những con sâu đang bám trên thân cây để hút nhựa.
Chúng vốn đã bò đầy thân cây, mỗi một nơi đều có thể chăm sóc đến, nhưng bây giờ đột nhiên bón phân cho thân cây, khiến nó trở nên to khỏe, có nhiều nhựa hơn để hút, điều này đối với những con sâu mà nói thực sự là một chuyện tốt không?
Nhựa cây mới chắc chắn sẽ gây ra xung đột mới, hoặc là tranh giành, hoặc là trốn tránh, hoặc là dùng nó để trao đổi lợi ích, tất cả mọi người đều không thể không vì công việc mới này mà hành động.
Nhưng họ vốn dĩ có thể yên lặng nằm yên không động đậy, làm tốt việc của mình, rồi chờ đợi sự thăng tiến, em cho rằng họ sẽ vì một chút quyền lợi này mà cảm kích em? Hay là sẽ nảy sinh oán hận với em vì đã làm lung lay cuộc sống ban đầu của họ?
Sự không quen thuộc về sau rồi sẽ trở thành thói quen, nhưng trong quá trình thích nghi này, sẽ lại có bao nhiêu thăng trầm? Em đã từng nghĩ qua chưa?”
“Ưm… chưa…”
Phynia nản lòng lắc đầu.
“Ngoài ra, trên thế giới này không phải ai cũng có ham muốn kiểm soát như Levi, cũng không phải ai cũng có sự nhận thức sâu sắc về quyền lực sau hàng chục năm tiếp xúc như vị hôn phu của em.” Albert nghĩ nghĩ rồi lại tiếp tục:
“Đa số quan liêu trên thế giới này đối với quyền lực đều có một quan điểm, đó là lợi ích mà chức vụ của họ mang lại, chứ không phải là trách nhiệm cụ thể mà chức vụ đó mang lại.
Họ chỉ quan tâm quyền lực trong tay có thể mang lại cho mình sự tiện lợi gì, mà không quan tâm quyền lực có thể để mình làm gì.
Vì vậy đối với việc quản lý một sự vật mới như học viện ma pháp, trước khi thể hiện ra lợi ích của sự vật này, các quan viên đương nhiên sẽ theo bản năng mà kháng cự.
Hành vi kháng cự bao gồm nhưng không giới hạn ở việc lười biếng, gây đủ mọi khó khăn trong công việc để tăng độ khó thực thi, xuyên tạc mệnh lệnh của cấp trên, tăng cường độ thực thi, cuối cùng khiến người ở trên không thể không thu hồi mệnh lệnh trước đó, để kết thúc quá trình quen thuộc đau khổ này.”
“Ưm… hình như là vậy…”
Phynia sau khi suy ngẫm một phen về đủ mọi chuyện đã thấy đã nghe của kiếp trước và kiếp này, liền gật đầu tán thành.
Quả thực như Albert đã nói.
Quan liêu luôn có bản năng kháng cự sự thay đổi.
Ở quốc gia kiếp trước của nàng, vào một thời kỳ mà đủ loại phong trào nổi lên không ngớt, tại sao những phong trào nghe có vẻ tốt đẹp đó thường lại kết thúc bằng thất bại?
Chính là vì những phong trào phiền phức này, thường khiến các quan liêu không thể không hành động, buộc phải làm những việc ngoài phạm vi trách nhiệm của mình.
Người bình thường còn thường xuyên muốn nằm yên nghỉ ngơi, huống chi là những quan liêu sống trong cảnh sung túc?
Mỗi khi cấp trên phát động một phong trào, những quan liêu này để khiến cho những phong trào đó kết thúc bằng thất bại, thường sẽ dùng đủ mọi cách để phá hoại ý nghĩa ban đầu của phong trào.
Trong đó, phương pháp kinh điển nhất chính là—gấp đôi.
Dù là phong trào Phản Hữu lúc đầu, Đại Nhảy Vọt ở giữa, hay Cách Mạng Văn Hóa về sau, tất cả đều bắt đầu từ một văn kiện của cấp trên. Sau đó, các cấp bên dưới cứ lần lượt làm quá lên, thi nhau đẩy mạnh cho đến khi mọi thứ bùng nổ ngoài tầm kiểm soát.
Từ trung ương đến địa phương có tổng cộng sáu cấp, nếu mỗi cấp đều yêu cầu làm thêm gấp đôi, thì số liệu được phân bổ đến các đơn vị cơ sở, chính là gấp sáu mươi bốn lần số liệu ban đầu.
Những quan liêu “có chí tiến thủ” muốn lập thành tích để leo lên sẽ phân bổ xuống dưới, những quan liêu không có chí tiến thủ, không muốn làm việc chỉ muốn gây rối cũng sẽ phân bổ xuống dưới. Dưới sự phân bổ từng lớp, hiệu quả cuối cùng làm ra đương nhiên là một mớ hỗn độn!
Albert cuối cùng tổng kết: “Mặt khác, lý do quan liêu ghét sự thay đổi, cũng có liên quan đến thuộc tính bẩm sinh của quan liêu. Quan liêu là phải chịu trách nhiệm với cấp trên, chứ không phải chịu trách nhiệm với cấp dưới, bất kể có thay đổi cấu trúc quyền lực thế nào, quan liêu cũng không thể nào thực sự chịu trách nhiệm với người dân thường.
Trong công việc thực tế, họ mới là những người quản lý thực sự, em đã từng thấy người chăn cừu chịu trách nhiệm với đàn cừu? Nông dân chịu trách nhiệm với ruộng lúa mì chưa?
Do phải chịu trách nhiệm với cấp trên, cũng yêu cầu họ phải tuân theo mệnh lệnh của cấp trên, và từ xưa đến nay, yêu cầu của cấp trên đối với cấp dưới chẳng qua cũng chỉ có một… đó là trung thành.
Trung thành, có nghĩa là thành thật, có nghĩa là không làm những việc ngoài phạm vi trách nhiệm của mình. Bởi vì làm sẽ gây ra sự nghi ngờ của cấp trên, mang lại cho mình những phiền phức không cần thiết, đạo lý làm quan chính là làm nhiều không bằng làm ít, làm ít không bằng không làm, quan liêu chỉ cần làm công việc trong phạm vi của mình là được.
Để họ chủ động làm việc, thì chẳng khác nào cho phép một tên tội phạm đang đeo gông cùm có thể tự do nhảy múa, đây vốn dĩ đã là một chuyện mâu thuẫn. Rất nhiều lúc chủ nghĩa quan liêu không thể đổ lỗi cho chính bản thân quan liêu, dù sao thì đa số mọi người đều là một lòng nhiệt huyết mà vào, rồi bị đủ loại vướng mắc hành hạ thành như vậy.”
Phynia nghe xong vẻ mặt khá là phức tạp: “Albert… em nghĩ… em dường như không thể đảm đương được công việc của anh.”
“Có gì mà không đảm đương được, chẳng qua chỉ là chịu trách nhiệm một số công việc quản lý hàng ngày mà thôi.”
Albert vuốt ve đầu thiếu nữ an ủi, hắn hiểu những chuyện mà mình đã nói đã khiến thiếu nữ nhụt chí.
Phynia tự cho là mình không thể nào chính xác nắm bắt được lòng người như Albert, không thích hợp làm những công việc tỉ mỉ như vậy.
Dù sao thì ngày thường, việc mà nàng làm cũng chẳng qua chỉ là đề xuất các loại ý tưởng đã được đem ra thực tiễn ở kiếp trước, còn về việc làm thế nào để thực hiện, đó đều là chuyện của Albert.
Nàng thực sự tin rằng mình không thể làm tốt việc được giao.
Phynia hơi thiếu tự tin nhìn Albert: “Nhưng…”
“Không có nhưng!” Albert ngắt lời nàng: “Không có nhưng gì cả, công việc mấy ngày nay của em, anh đều đã thấy rồi, có thể nói là làm rất tốt. Hơn nữa những chuyện anh đã nói lại không cần em làm, em chẳng qua chỉ là tạm thời chịu trách nhiệm vài ngày công việc mà thôi, đợi đến khi anh đánh thắng trận trở về, những chuyện nắm bắt lòng người này vẫn sẽ do anh làm.”
“B-biết rồi…”
Thiếu nữ gật đầu, coi như đã tán thành suy nghĩ của Albert.
Albert thấy vậy cười cười, tiếp tục nói:
“Vậy chúng ta tiếp tục nói về việc, tại sao lại phải vì chuyện của học viện ma pháp mà thành lập riêng một cơ quan nhé. Nguyên nhân rất đơn giản, anh thành lập một cơ quan mới, chính là để câu ra những quan viên thất thế, có ý tưởng, dám nghĩ dám làm trong nhóm quan liêu.
Chúng ta vẫn lấy cành cây để làm ví dụ. Nếu chúng ta tăng thêm chất dinh dưỡng vào trong cành cây ban đầu, thì các quan viên trên cành cây đó sẽ vì thứ đột nhiên xuất hiện này mà xảy ra đấu tranh. Từ những lời chúng ta đã nói ở trên mà xem, bất kể kết quả thế nào, quan liêu đều đối với hành vi đột nhiên tăng thêm chất dinh dưỡng của chúng ta cảm thấy kháng cự.
Vì vậy, chúng ta không thể tăng thêm chất dinh dưỡng trên cành cây ban đầu, mà phải dùng chất dinh dưỡng này để nuôi dưỡng một cành cây mới. Trên cành cây ban đầu chắc chắn có những con sâu không ăn được nhựa, trong quan trường rộng lớn cũng chắc chắn có những người thất thế.
Cành cây mới này có thể để cho những con sâu không ăn được nhựa trên cành cây ban đầu, có thể để cho những người thất thế tìm được cơ hội mới. Cơ quan mới không tồn tại quan hệ cấp trên cấp dưới cũ, cũng gần như không tồn tại thói quen cũ, có thể để những quan viên dám làm việc này thỏa sức thi triển, so với việc nhét những sự vật mới vào trong các cơ quan cũ, hiệu quả hơn rất nhiều.”
“Vậy à…”
Phynia gật đầu.
Lúc này nàng đột nhiên nhận ra, các tổ công tác đủ loại của kiếp trước, rốt cuộc là tại sao lại xuất hiện…